حلیمه پیری - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی در شناخت وضعیت کیفی آبخوان، منابع آلوده­ کننده و تعیین مناسب­ترین راهکارهای مدیریتی از اهمیت ویژه ­ای برخوردار است. روش­های زمین ­آماری و GIS می ­توانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. هدف از این پژوهش ارزیابی روش­های زمین­ آمار به ­منظور بررسی و تحلیل مکانی میزان شوری، نیترات و کل مواد جامد محلول آب های زیرسطحی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان می باشد. برای این منظور از روش های زمین­ آماری کریجینگ معمولی (OK) و کریجینگ ساده (SK) و روش های معین مانند عکس فاصله (IDW)، تخمین­گر موضعی (LPI)، تخمین­ گر عام (GPI) و تابع شعاعی (RBF) استفاده گردید. در ابتدا نرمال بودن داده­ ها مورد بررسی قرار گرفت و داده­ های غیر­نرمال به روش لگاریتمی نرمال شد. سپس تجزیه و تحلیل واریوگرام­ها انجام گرفت. ارزیابی نتایج با استفاده از روش ارزیابی متقابل صورت گرفت. نتایج برازش مدل ها نشان داد شاخص EC و TDS از مدل گوسی و شاخص نیترات از مدل کروی پیروی می ­کند و روش کریجینگ ساده جهت تهیه نقشه پهنه بندی شوری و نیترات و کریجینگ معمولی جهت تهیه نقشه پهنه ­بندی تغییرات کل مواد جامد محلول در منطقه مناسب می باشد. همچنین نتایج نشان داد که از نظر کل جامدات محلول، آب­های زیرسطحی منطقه بر اساس دیاگرام شولر در دسته خوب تا قابل قبول  و از نظر کیفیت شوری جهت استفاده در کشاورزی در گروه دارای مشکل متوسط تا شدید قرار می­ گیرند.

کیفیت آب, دیاگرام شولر, روش کالیفرنیا, دشت سیستان