شیرکو جعفری - دانشجوی دکتری محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
افشین علیزاده شعبانی - استایار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
مظاهر معین الدینی - استایار گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
افشین دانه کار - استاد گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

فضای سبز نقش مهمی در کیفیت محیط­زیست شهری دارد. هدف این بررسی تعیین رابطه فضای سبز شهری با آلودگی هوا، صوت و دما در شهر تهران با استفاده از سنجه­ های سیمای سرزمین است. بدین منظور، ابتدا نقشه فضای سبز تهیه و به روزرسانی شد و سنجه­ های سیمای سرزمین محاسبه شدند. سپس نقشه های آلودگی هوا و صوت با استفاده از میانگین داده ­های سالیانه درون یابی شدند و نقشه دما نیز با روش رگرسیون تهیه شد. درنهایت اطلاعات موردنیاز از نقشه ­های تهیه شده، برای 52 واحد مطالعاتی استخراج شد و با استفاده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که فضای سبز اثر کاهشی بر میزان آلودگی هوا، صوت و دما دارد. بطوریکه به ازای یک واحد افزایش در انحراف معیار فضای سبز، 0.509 واحد در انحراف معیار دما، 0.462 واحد در انحراف معیار میزان آلودگی صوت و همچنین 0.831 واحد در انحراف معیار آلودگی هوا کاهش مشاهده می­ شود. در سازه فضای سبز، شاخص انسجام و تراکم لکه بیشترین نقش و شاخص مساحت کمترین نقش را در کاهش آلودگی هوا، صوت و دما داشت. بیشترین و کمترین میزان اثر کاهشی فضای سبز برسازه آلودگی هوا به ترتیب مربوط به ذرات کمتر از 2.5 میکرون و دی اکسید سولفور بود. میزان آلفای کرونباخ 0.807 و ضریب پایایی مرکب 0.808 نشان دهنده پایایی بالا و میانگین واریانس استخراج شده 0.523 نشان دهنده روایی همگرایی بالا در سازه آلودگی هوا هستند. در سازه فضای سبز شاخص عامل تورم واریانس نشان دهنده عدم خطای هم خطی است.

فضای سبز, سنجه های سیمای سرزمین, مدل سازی معادلات ساختاری, آلودگی هوا