وجیهه قربان نیا خیبری - دانشجوی دکتری محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر
میر مهرداد میرسنجری - استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر
محسن آرمین - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، پژوهشکده منابع طبیعی و زیست محیطی، دانشگاه یاسوج

تخریب جنگل، فرآیندهای حوزه آبخیز و چرخه­های بیوشیمیایی را تحت تاثیر قرار می­دهد و منجر به فرسایش خاک و کمبود آب در حوزه­های آبخیز می­شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری جنگل در حوزه آبخیز چالوس رود در غرب استان مازندران با استفاده از مدل ژئومد (Geomod) انجام شده است. در این تحقیق، ابتدا نقشه­های کاربری جنگل در سال­های 1987 و 2015 با استفاده از تصاویر ماهواره ای تهیه شد. سپس نقشه مطلوبیت کاربری جنگل با برقراری رابطه رگرسیونی بین نقشه معیارهای مطلوبیت و نقشه تغییرات جنگل در دوره زمانی 1987-2015 تولید شد. در نهایت با استفاده از نقشه کاربری جنگل در سال 1987، نقشه مطلوبیت جنگل و تعداد پیکسل­های تغییر یافته کاربری جنگل در فاصله زمانی سال­های 1987 تا 2015، پیش­بینی نقشه کاربری جنگل برای سال 2043 با استفاده از ژئومد انجام شد. همچنین با استفاده از تابع Validate و نقشه کاربری جنگل طبقه­بندی شده سال 2015، به عنوان نقشه مرجع، و نقشه کاربری جنگل پیش­بینی شده سال 2015 به عنوان نقشه مقایسه­ای، اعتبار نقشه تولیدی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که وسعت کاربری جنگل در سال 1987، 2015 و 2043 به ترتیب 38683/65، 24864/35 و 15227/25 هکتار است به طوری که وسعت تغییرات کاربری جنگل در 28 سال گذشته و 28 سال آینده به ترتیب 35/72 و 38/76 درصد است. تغییرات جنگل در دوره زمانی 1987 تا 2015 به ترتیب تحت تاثیر عواملی مثل فاصله از جاده، تراکم پوشش جنگل، فاصله از روستا، شیب دامنه و ارتفاع از سطح دریا است. ضرایب Pseudo R2 و  منحنی راک (ROC) به ترتیب 0/29 و 0/85 است که نشان دهنده توانایی مناسب مدل در برآورد تغییرات جنگل در 28 سال گذشته و توافق نسبی مدل بدست آمده با تغییرات واقعی است. در این مطالعه صحت نقشه­های کاربری اراضی بدست آمده حدود 96 درصد بود که قابلیت مناسب مدل ژئومد در مدل­سازی تغییرات کاربری زمین در حوزه آبخیز چالوس رود را نشان می­دهد.

پیش بینی, پایش تغییرات, کاربری اراضی, رگرسیون لجستیک, حوزه آبخیز چالوس رود