سارا عزیزی قلاتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه شهید چمران اهواز
کاظم رنگزن - دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز
جواد سدیدی - استادیار دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
پیمان حیدریان - دانش آموخته کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه شهید چمران اهواز

تغییر کاربری اراضی به عنوان عاملی پایه در تغییرات زیست­محیطی عمل کرده و به یک خطر جهانی تبدیل شده است. بازبینی این تغییرات از طریق تصاویر ماهواره­ای و پیش­بینی و ارزیابی پتانسیل آنها از طریق مدلسازی می­تواند به برنامه­ریزان محیط زیست و مدیران منابع طبیعی برای تصمیمات آگاهانه­تر کمک کند. هدف این تحقیق بازبینی، مدلسازی و پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی در  دوره 25 ساله 1391-1366 توسط مدل زنجیره مارکوف-CA (CA-Markov) در منطقه کوهمره سرخی استان فارس است. بدین منظور نقشه­های کاربری اراضی با استفاده از تصاویر سنجنده +ETM و TM ماهواره لندست در سه دوره زمانی مربوط به سال­های 1366، 1379 و 1391 تهیه گردید. سپس صحت­سنجی نقشه­ها و آشکارسازی تغییرات انجام شد. نتایج آشکارسازی تغییرات دوره اول (79- 1366) با ضریب کاپای 83% و دوره دوم (1391-1379) با ضریب کاپای 88% نشان می­دهد که بیش­ترین افزایش مساحت در ناحیه مرتع و بیش­ترین کاهش مساحت در ناحیه جنگل رخ داده است. به منظور کالیبره کردن مدل زنجیره مارکوف، نقشه کاربری سال 1391 پیش­بینی شد و ماتریس خطای بین نقشه حاصل از مدل­سازی و نقشه کاربری مرجع سال 1391، ضریب کاپای 75% بدست داد. سپس نقشه کاربری اراضی برای چشم­انداز 1403 با مدل مدل زنجیره مارکوف-CA پیش­بینی گردید. نتایج نهایی حاکی از آن است که بیش­ترین تغییر کاربری نسبت به سال 1391، در ناحیه جنگل بوده و به کاربری­های کشاورزی آبی و مرتع تبدیل می­شود که می­تواند در برنامه­ریزی آینده توسط مسئولان مورد استفاده قرار گیرد.

آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی, مدل سازی, پیش بینی, مدل زنجیره مارکوف