عبدالمحمد کاشیان - استادیار دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
احمد شعبانی - دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
محمد مهدی عسکری - دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

طراحی الگوی یکپارچه سازی یا همگرایی نظام منابع مالی اسلامی (خمس و زکات) و مالیات های متعارف یکی از مسائل مهمی است که در راستای نظام سازی اسلامی از ابتدای انقلاب اسلامی موردبحث و بررسی کارشناسان و صاحب نظران بوده و فراز و نشیب های زیادی را طی کرده است. ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که ریشه در مسائل فقهی و فلسفی نیز دارد، سبب شده است که این مساله به موضوعی پیچیده تبدیل شود. محققان سازوکارهای متعددی را برای طراحی این الگو ارائه کرده اند که هریک از آنها دارای ابعاد مختلفی است و مزایا و معایب متعددی دارد. بررسی های مولفین نشان می دهد که در طراحی الگوی یکپارچه سازی 6 مولفه دارای اهمیت زیادی هستند که باید در مورد آنها تصمیم گیری شود. 4 مولفه مربوط به حوزه جمع آوری منابع مالی اسلامی و مالیات های متعارف و 2 مولفه نیز مربوط به حوزه مصرف است. از کنار هم قرار گرفتن این مولفه ها، الگوهای متعددی در حوزه طراحی الگوی یکپارچه سازی ایجاد می شود که این الگو ها می تواند مورد ارزیابی کارشناسان قرار گیرد. مقاله حاضر نمونه ای از این ساختارها را در قالب الگوی جمع آوری منطقه ای وجوهات شرعی و مصرف در ماتریس سه بعدی مراجع تقلید، منطقه و وظایف ارائه نموده و نشان می دهد این رویکرد چه نقاط مثبت و چه ابزارهای سیاستی را به همراه دارد. این الگو کارایی بسیار بالایی در یکپارچه سازی دارد و می تواند تاثیر مثبتی بر اثربخشی وجوهات شرعی در رفع فقر و گسترش فرهنگ دینی داشته باشد.

مالیات, زکات, خمس, یکپارچه سازی, الگو