مظفر شاهدی - دانشجوی دوره دکتری تاریخ انقلاب اسلامی؛ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
اسماعیل حسن زاده - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا

  در باره روند تکوین، شکل گیری و ماهیت واقعه 28 مرداد 1332، روایت های گوناگونی، که گاه متعارض و کاملا وارونه می نماید، ارائه شده­است. در مقاله حاضر تلاش می شود، با تحلیل انتقادی روایت های برگزیده پهلوی گرایان و طرفداران دکتر محمد مصدق، دلایل و فرایندهایی ردیابی شود که، راویان را به کانون سازی، شخصیت پردازی و برجسته سازی پیرامون واقعه 28 مرداد 1332 رهنمون ساخته­است. یافته های پژوهش نشان می دهد، نگاه متفاوت راویان، که از زاویه دید ویژه ای نشئت می گرفته­است، شبکه های معنایی و محتوایی گوناگونی را از واقعه 28 مرداد ارائه داده­است؛ تاجایی­که، گروهی از راویان، واقعه 28 مرداد را کودتا دانسته، آن را نکوهش کرده اند و شماری دیگر، آن را به مثابه قیام و رستاخیز ملی مورد ستایش قرار داده اند. مدعای پژوهش حاضر این است که: علایق، خاستگاه و جایگاه خانوادگی، عقیدتی- ایدئولوژیکی، سیاسی و اجتماعی راویان، زوایای دید و شبکه های معنایی و محتوایی گوناگونی را در آثار و نوشته های آنها پدید آورده؛ موجب شده است تا، در تحلیل گفتمانی دلایل بروز واقعه 28 مرداد، به برجسته سازی ها و حاشیه رانی ها، کانون سازی ها و شخصیت پردازی های دلخواه دست بزنند.

واقعه 28 مرداد, تحلیل انتقادی روایت, کانون سازی, برجسته سازی, شخصیت پردازی, پهلوی گرایان, محمد مصدق