ابراهیم واشقانی فراهانی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
سمیه پراور - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

    اسطوره ها بخشی عمده­ای از فرهنگ ملت ها را تشکیل می دهند و همین امر باعث شده که هنرمندان و بخصوص شاعران از این پدیده تاثیر بسیار پذیرند. شعر فارسی در نخستین دوران شکوفایی خویش، یعنی عصر سامانی و اوایل عصر غزنوی، شاهد توجه چشمگیر و مثبت شاعران به اساطیر و نیز حماسه های ایرانی است، اما با تحکیم قدرت دولت های غزنوی و به ویژه سلجوقی در ایران، شاهد کاهش یافتن- اما نه قطع شدن- توجه به اساطیر و حماسه های ایرانی هستیم. یکی از مهم ترین شیوه های توجه شاعران این دوره به اساطیر، پایه قرار دادن شخصیت ها و روایت های اساطیر ایرانی برای تصویرسازی های شعری است که لزوما هم تصویرسازی های مثبت نبودند و بسیار اتفاق می افتاد که شاعران، برای بزرگداشت ممدوح خویش، به کوچک شمردن شخصیت های اساطیر ایرانی می پرداختند. همچنین در این دوران، شاهد جایگزینی روایت ها و شخصیت های سامی و اسلامی به جای اساطیر ایرانی هستیم. خاقانی شروانی، شاعر بزرگ قرن ششم هجری، نمونه ای کامل از شعر عصر سلجوقی و مختصات آن است. در این مقاله برآنیم که با جست وجو در اشعار خاقانی، به بررسی شیوه کاربرد اساطیر ایرانی در شعر عصر سلجوقی با شیوه تحلیلی بپردازیم. 

اسطوره, شعر فارسی, عصر سلجوقی, خاقانی شروانی