مریم محمدی - گروه شهرسازی/ دانشگاه هنر
مهرداد رحمانی - طراحی شهری/ پردیس دانشگاه هنر

چکیده: نشانه­ ها از مهمترین عناصر تصویر ذهنی محیط و ادراک ­پذیری هستند که در شکل­ گیری و تقویت هویت، وضوح و خوانایی محیط، نقش به ­سزایی را ایفا می­ کنند، لذا اصول نشانه­ گذاری در محیط­ های شهری باید مورد توجه قرار گیرد. به ­نظر می­ رسد، نشانه­ گذاری دو جنبه­ مهم را در برمی­ گیرد: بررسی عوامل موثر بر خوانده شدن نشانه­ های مختلف از دید استفاده ­کنندگان فضا از یک ­سو و در عین حال بررسی موقعیت نشانه، که بر دسترس ی­پذیری و رویت ­پذیری آن تاثیر می­ گذارد. این پژوهش در پی آن است که به بررسی جنبه­ دوم در ناحیه­ 1 در منطقه­ 12 شهرداری تهران بپردازد. این نوشتار، پژوهشی کاربردی است و از روش تحقیق کمی-کیفی (آمیخته) بهره برده است. در ابتدا کارشناس، نشانه­ های موجود در محدوده را شناسایی و بررسی کرده است. سپس تصاویری مناسب از نشانه­ های محدوده تهیه و بر اساس نظر استفاده­ کنندگان (80)، آنها را اولویت ­بندی نموده ­است. در انتها مبتنی بر روش کمی (مبتنی بر مدل­ سازی) و با تحلیل شاخص ­های هم پیوندی و رویت ­پذیری با نرم­ افزار دپث­مپ، موقعیت مکانی نشانه ­ها تحلیل شده است. با انطباق اولویت­ بندی نشانه ­ها و موقعیت مکانی نشانه ­ها، نتایج تحلیلی ارائه شده ­اند. نتایج گام اول حاکی از اهمیت معیارهای عملکردی، بصری و معنایی در نشانه شدن یک عنصر است. نتایج تحلیل موقعیت و دید به نشانه با نرم­ افزار نشان می­ دهد که دسترسی و قرارگیری در مسیر پیاده در نشانه ­شدن آن تاثیر دارد؛ بنابراین هر دو عامل در الگوی نشانه­ گذاری تاثیر دارند.

خوانایی, موقعیت مکانی, نشانه, نشانه گذاری