حسین حاتمی نژاد - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران
احمد پوراحمد - دانشگاه تهران
کرامت اله زیاری - استاد گروه جغرافیا دانشگاه تهران
بهار حبیبیان - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

دلبستگی مکانی یکی از فرآیندهای پیچیده ­ای است که در رابطه انسان و محیط شکل می­ گیرد و به دلیل ارتباط عاطفی برقرار شده، پیامدهای رفتاری مثبتی را نیز رقم ­خواهد زد. اینکه چه عواملی بر تقویت دلبستگی ­های مکانی موثرند و پیوندهای ساکنان با مکان را مستحکم می­ کنند، دستاورد مهمی برای برنامه­ ریزان شهری است، تا بتوانند به ارتقاء کیفی سکونت انسان در محیط دست ­یابند. این مقاله با هدف بررسی اثرپذیری دلبستگی مکانی از ویژگی­ های کالبدی مکان در راستای تحقق محله پایدار شهری انجام شده است. روش انجام مقاله توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. پس از مطالعات اسنادی، داده­ ها از طریق پیمایش میدانی در دو محله از شهر اهواز جمع­ آوری شد. ابزار گردآوری داده­ ها پرسشنامه بوده است. تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم­ افزارهایSPSS  و Amos Graphic انجام شده ­است. نتایج حاکی از این است که میزان دلبستگی مکانی و رضایت از ویژگی­ های کالبدی در محدوده مورد مطالعه به طور معنادار بالاتر از میانگین است. همچینن خروجی نرم ­افزار Amos نشان از برازش مدل ساختاری طراحی شده، برای آزمون فرضیات دارد و مقدار شاخص ­های برازش (بیشتر از 0.9) هماهنگی داده­ ها با مدل تحلیل عاملی مفروض را نشان می دهد. میزان واریانس تبیین شده برای سازه ­های تعریف شده بالاتر از 0.5 و بین  0.5تا 0.61  به دست آمده و در حد مطلوب است. بررسی فرضیه اصلی تحقیق تاثیر مثبت و معنادار ویژگی های کالبدی بر دلبستگی مکانی را تایید می کند و همچنین تایید فرضیات فرعی نیز تاثیر مثبت و معنادار عوامل کالبدی عینی و ذهنی را بر دلبستگی مکانی تایید می­ کند که البته سهم عوامل ذهنی در تبیین سازه دلبستگی مکانی بیشتر بوده است.

ویژگی های کالبدی, دلبستگی مکانی, هویت, پیوند اجتماعی, محله پایدار