علی صادقی حبیب آباد - دانشجوی دکتری تخصصی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
جمال الدین مهدی نژاد - دانشیار، عضو هیات علمی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
حمیدرضا عظمتی - استاد، عضو هیات علمی گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

این پژوهش سعی دارد به بررسی مولفه های تاثیرگذار بر افزایش حس معنویت در فضای داخلی مساجد بپردازد. روش پژوهش در بخش اول با بررسی پیشینه و ادبیات موضوعی، در رابطه با حس معنویت -رابطه ای که موجب ارتقاء این حس در فضای داخلی مساجد می شود- مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفته است. در بخش دوم از روش پیمایشی و مطالعات میدانی؛ برای اثبات فرضیات پژوهش استفاده شده است. از این رو روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری متخصصین معماری، با حجم نمونه 175 نفر که به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب شده اند، است. همچنین ابزار پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت پس از بررسی روایی و پایایی آن در میان جامعه پژوهش توزیع شده است. آزمون های به کار گرفته شده در این پژوهش: همبستگی، کروسکال والیس1، یومن ویتنی2 در محیط نرم افزاری SPSS21 است. نتایج نشان می دهد: که عوامل حسی (رنگ، نور، صدا) و عوامل کالبدی (فرم، هندسه، نقوش، مصالح) در میزان ارتقاء حس معنویت در معماری داخلی فضای مساجد موثر است. همچنین تفاوت معنی داری میان متغیرهای جنسیت و سن بر میزان درک حس معنویت وجود دارد؛ به گونه ای که زنان زودتر از مردان و افراد با سن بالاتر زودتر به ادراک حس معنویت می رسند.

حس معنویت, معماری داخلی مساجد, درک فضا