نازنین داراب زاده - دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
زهره حمیدی اصفهانی - استادیار، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
پریسا حجازی - استادیار، دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران

سامانه ی تخمیر حالت جامد به دلیل توانایی تولید محصولات با ارزش افزوده با استفاده از محصولات جانبی ارزان قیمت کشاورزی، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. تولید سلولاز با استفاده از سویه ی جهش یافته ی جدیدی از تریکودرما ریزئی، که دارای توانایی تولید سلولاز با فعالیت آنزیمی بیشتر و ویژگی های مناسبتر نسبت به سویه ی مادر می باشد، و با کاربرد محصولات جانبی برنج (سبوس، پوست و کاه) انجام شد. از آن جایی که سلولاز یکی از مهمترین آنزیمهای صنعتی میباشد و نظر به اهمیت افزایش تولید آن در این سامانه، میزان رطوبت بهینه ی سوبسترای جامد مرطوب، تعیین شد. همچنین با توجه به نقش املاح فسفره در تولید سلولاز، میزان دی پتاسیم هیدروژن فسفات، بهینه سازی شد. رطوبت در مقادیر 65 ، 68 ، 71 ، 74 و 77 درصد مورد مطالعه قرار گرفت. برای انجام این آزمایشات دمای گرم خانه گذاری 35 درجه سانتی گراد، مدت زمان 3 روز و سوسپانسیون اسپوری با غلظت 107 اسپور در میلی لیتر استفاده شد. بعد از هر بار انجام آزمون میزان فعالیت آنزیمی از طریق اندازه گیری Filter Paper Activity محاسبه و مقایسه شد و میزان رطوبت بهینه سوبسترا 74 درصد تعیین شد. در مورد دی پتاسیم هیدروژن فسفات مقادیر 1 ، 2 ، 3 ، 4 و 5 گرم در لیتر مورد آزمون قرار گرفت که بیشترین میزان فعالیت سلولازی در تیمار حاوی 2 گرم در لیتر دی پتاسیم هیدروژن فسفات مشاهده شد.

تخمیر حالت جامد، سلولاز، تریکودرما ریزئی، رطوبت بهینه، فسفر بهینه