قاسم حسین طلایی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
احمد قنبری - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
محمدرضا اصغری پور - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
حسن حبیبی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

به منظور بررسی تاثیر سیستم های مختلف خاک ورزی و انواع کود بر ویژگی های کمی و کیفی زیره سبز، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان دلفان در سال زراعی 1394-95 انجام گرفت. عامل اصلی شامل سه سیستم مختلف خاک ورزی؛ (1) خاک ورزی متداول (گاوآهن برگردان دار، پنجه غازی و دیسک)، (2) خاک ورزی حداقل (پنجه غازی و دیسک) و (3) بدون خاک ورزی (دیسک) و عامل فرعی شامل کودهای آلی و شیمیایی در 8 سطح؛ (1) شاهد، (2) 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن، (3) 10 تن ورمی کمپوست، (4) 20 تن کود گاوی، (5) 20 تن کمپوست زباله شهری، (6) 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد ورمی کمپوست، (7) 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود گاوی و (8) 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کمپوست زباله شهری می باشد. نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد دانه (53/81 گرم در متر مربع) و عملکرد بیولوژیک (41/210 گرم در متر مربع) مربوط به سیستم خاک ورزی حداقل و مصرف کود گاوی بود و کمترین آن ها نیز در سیستم بدون خاک ورزی و تیمار شاهد به دست آمد. همچنین، بیشترین درصد و عملکرد اسانس در سیستم خاک ورزی حداقل و مصرف 10 تن ورمی کمپوست در هکتار به دست آمد که نسبت به سیستم بدون خاک ورزی و تیمار شاهد به ترتیب 25 و 28 درصد افزایش را نشان داد. می توان نتیجه گیری کرد که برای افزایش و بهبود ویژگی های کمی و کیفی زیره سبز کاربرد کود گاوی و ورمی کمپوست در قالب خاک ورزی حداقل قابل توصیه است.

اسانس, بدون خاکورزی, کشاورزی اکولوژیک, کمپوست زباله شهری, گیاهان دارویی