سعادت ساریخانی - گروه باغبانی تربیت مدرس
کاظم ارزانی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
قاسم کریم زاده - گروه اصلاح نباتات، دانشگاه کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
عبدالعلی شجاعیان - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

وجود مقادیر بالای اسیدهای چرب غیراشباع سبب شده تا گردو به عنوان یک محصول استراتژیک با ارزش غذائی و داروئی بالا در تغذیه انسان معرفی شود. در این تحقیق که در سال های 1391 تا 1394 انجام شد، ویژگی های مختلف مورفولوژیکی (در تمام این سال ها)و بیوشیمیائی (در دو سال 1393 و 1394) 9 ژنوتیپ گردو که در ارزیابی های قبلی در استان فارس به عنوان ژنوتیپ های برتر انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، این ژنوتیپ ها دارای وزن میوه (36/19-20/13 گرم)، وزن مغز (52/9-13/7 گرم)، درصد مغز (92/57-89/46 درصد)، عادت باردهی جانبی (08/64-62/45 درصد) و رنگ مغز روشن بودند. مقادیر پروتئین، روغن و فنل کل موجود در مغز این ژنوتیپ ها به ترتیب 13/19-58/12 درصد، 72/70-83/54 درصد و 63/56-26/43 میلی گرم اسیدگالیک اکی والان بر گرم وزن خشک عصاره استخراج شده بود. اسید پالمیتیک (65/7-00/6 درصد)، اسید استئاریک (41/3-72/1 درصد)، اسید اولئیک (96/30-28/19 درصد)، اسید لینولئیک (05/59-37/47 درصد) و اسید لینولنیک (99/16-89/9 درصد)، اسیدهای چرب غالب این ژنوتیپ ها بودند. مقادیر بسیار کمی از اسید آراشیدونیک و اسید اروسیک نیز در برخی از ژنوتیپ ها اندازه گیری شد. درصد اسیدهای چرب غیراشباع با چند باند مضاعف (PUFA) به طور معنی داری بیشتر از اسیدهای چرب غیراشباع با یک باند مضاعف (MUFA) بود. بیشترین مقادیر اسیدهای چرب غیراشباع با یک و چند باند مضاعف به ترتیب در ژنوتیپ های FaEqHm1 و FaEqNs5 مشاهده و اندازه گیری شد و ژنوتیپ FaEqDm1 دارای بیشترین مقدار اسیدچرب اشباع و کمترین مقدار اسیدچرب غیراشباع بود.

گردو, صفات مورفولوژیکی, اسیدهای چرب غیراشباع, فنل کل, درصد روغن