محمد رحمانی - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران.
محمد اسماعیلی آفتابدری - کارشناس ارشد، بخش تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، زنجان، ایران

با توجه به اهمیت اصلاح الگوی کشت یونجه از طریق ترویج ایده کشت دومنظوره تولید بذر و علوفه یونجه، آزمایشی به صورت کرت های یک بارخردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی دوسال 1392 و 1393در استان زنجان اجرا شد. چهار الگوی کشت یونجه همدانی شامل بذرپاشی، کشت ردیفی با فاصله های 25، 50 و 75 سانتیمتر در کرت های اصلی و سه سطح مصرف بذر 10، 20 و 30 کیلوگرم در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج تجزیه مرکب نشان داد کشت با فاصله ردیف 25 و 50 سانتیمتر بیشترین علوفه خشک را تولید نمودند. مصرف بذر بین 20 تا 30 کیلوگرم تفاوت معنی داری در عملکرد علوفه خشک نداشتند و بیشترین علوفه خشک را تولید کردند. به لحاظ کیفی، درصد جوانه زنی بذر تحت تاثیر فاصله ردیف کشت و تراکم بوته قرار نگرفت ولی بذرهای حاصل از کشت 10 کیلوگرم بذر در هکتار، وزن هزار بذر بالاتری داشتند. به لحاظ اقتصادی بیشترین ارزش اقتصادی تولید دومنظوره از فاصله کشت 25 و 50 سانتیمتر و میزان مصرف 10و 20 کیلوگرم بذر در هکتار به دست آمد. بر اساس این نتایج، ارزش اقتصادی حاصل ازکشت یونجه در ردیف های50 سانتیمتری با مصرف 10 کیلوگرم بذر در هکتاربا کشت در ردیف های نزدیک تر و مصرف بذر بیشتر تفاوت معنی داری نداشت و می توان پیشنهاد نمود مزارع یونجه بذری با این الگو کشت شوند.

الگوی کشت, بذر گواهی شده, تراکم بوته, جوانه زنی, سودمندی