زینب فتحی منش - کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
عبدالحسین رضایی نژاد - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
صادق موسوی فرد - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
غلامحسن ویسکرمی - کارشناس ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

به منظور بررسی سازگاری و ارزیابی قابلیت زینتی برخی گونه های آلیوم (Allium spp) بومی ایران در شرایط آب وهوایی خرم آباد پژوهشی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان طی 94-1393 انجام گرفت. آزمایش بر اساس طرحی کاملا تصادفی با 21 تیمار (گونه-مکان) در سه تکرار انجام شد. طی رشد، سازگاری و ویژگی های فنولوژیکی و مورفولوژیکی اندازه گیری و ثبت شد. تجزیه واریانس ویژگی های مورد مطالعه نشان داد که اختلاف آماری معنا داری (01/0p≤) در تمامی ویژگی ها وجود دارد که نشان دهنده تنوع ژنتیکی در گونه های مورد مطالعه است. برای تعیین قابلیت زینتی گونه های مورد مطالعه از تجزیه خوشه ای و تجزیه به مولفه های اصلی استفاده و ویژگی های مهم از نظر زینتی مانند ارتفاع ساقه گل دهنده، قطر گل آذین، دوام گل روی بوته و رنگ گل بررسی شد. بر مبنای دو مولفه اول و دوم که 54 درصد از تغییرات موجود بین داده‎ها را توجیه می کند، بای‎پلات مربوط رسم گردید. در فضای بای پلات و کلاستر ترسیم شده ژنوتیپ ها در گروه های مشخصی قرارگرفت که مرتبط با ارزش زینتی ژنوتیپ ها بود. بر اساس نتایج، گونه Allium iranicum جمع‎آوری شده از منطقه دیزین البرز با قطر گل آذین بزرگ (28/63 میلی متر)، رنگ گل زیبا (بنفش) و سبزبودن در زمستان و گونه Allium oschaninii جمع‎آوری شده از منطقه چناران خراسان با عمر بالای گل روی بوته (54 روز)، شکلی زیبا، ارتفاع زیاد ساقه گل دهنده (95 سانتی متر) گونه های دارای قابلیت زینتی و رشد مناسب شناسایی شدد.

پیازهای زینتی, تنوع ژنتیکی, دوام گل, ویژگی‎های فنولوژیکی, ویژگی های مورفولوژیکی