سید جواد طالب زاده - کارشناسی ارشد،گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه،ارومیه،ایران
هاشم هادی - استادیار،گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
رضا امیرنیا - دانشیار،گروه زراعت،دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مهدی تاجبخش شیشوان - استاد،گروه زراعت،دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

به منظور ارزیابی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانه ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل، یازده لاین امیدبخش گندم زمستانه به همراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’میهن‘،’پیشگام‘و’زرین‘ در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 ارزیابی شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد تنش کم آبی به صورت معناداری بر میزان انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد و محدودیت منبع افزود و از مقدار وزن سنبله، وزن پدانکل، محدودیت مخزن با حذف سایر برگ ها، محدودیت مخزن با حذف برگ پرچم، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاست، به طوری که تنش کم آبی میزان انتقال مجدد را 45/45 درصد افزایش داد و سهم کل عملکرد دانه از انتقال مجدد از 30/18 درصد در شرایط بهینه به 33/43 درصد در شرایط تنش افزایش داد. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی در شرایط بهینه رطوبتی دو ژنوتیپ زرین و میهن و در شرایط تنش انتهایی ژنوتیپ میهن بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. در این مطالعه، در شرایط تنش کم آبی عملکرد دانه با میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد همبستگی مثبت و معنادار نشان داد. می توان نتیجه گرفت ارقام و ژنوتیپ هایی که در هر دو شرایط از میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد کافی در عملکرد برخوردارند، ارقام مناسبی برای کشت در شرایط بهینه، همچنین در مناطقی است که با تنش کم آبی انتهایی روبه رویند.

انتقال مجدد, برگ پرچم, شاخص برداشت, عملکرد دانه, کم آبی, همبستگی