پریسا بازداراردبیلی - عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
پیمان پژمان زاد - کارشناس ارشد راه و ترابری، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

یکی از متداول ترین شاخص هایی که از طریق آن میتوان به قدرت یک فعالیت برای دستیابی به مزیت های نسبی پی رد،بهره وری و ارتقای آن است. در این مقاله بهره وری حمل مسافر در بخش حمل ونقل ریلی کشور موردبررسی قرارگرفتهاست و با استفاده از تابع تولید کاب-داگلاس و مدل CES و نرم افزار Eviews تخمین زده شده است.نتایج حاصل از تخمین مدل با استفاده از تابع تولید کاب- داگلاس نشان می دهد که کشش عامل واگن های مسافریبزرگتر از عامل لکوموتیو است و بیانگر این است که راهآهن از عامل خدمت واگن مسافری به تناسبی غیراقتصادی درارتباط با عامل ثابت (لکوموتیو) استفاده نموده و بهره وری بالفعل واگن ها در حدی کمتر از بهره وری بالقوه آنها بوده است.در مورد عامل لکوموتیو نیز مقدار کشش جزئی کمتر از 1 است و بهره وری نهایی لکوموتیوها از بهره وری متوسط (همانبهره وری) آنها کمتر است و راه آهن از عامل لکوموتیو در ارتباط با عامل ثابت (واگن مسافری) در محدوده اقتصادیاستفاده می نماید.نتایج حاصل از تخمین مدل CES نشان میدهد که سهم واگن های باری و لکوموتیوها (نیروی کشش) در تولید نفرکیلومتر به ترتیب برابر با 1/53 و 0/53- می باشند. سهم مثبت واگن های مسافری حاکی از نقش بالقوه واگن های مسافری در تولید و بهره وری است که بالفعل نگردیده است و بین واگن های مسافری و لکوموتیوها نیز جانشینی کامل وجود دارد.

بهره وری، حمل مسافر، حمل ونقل ریلی، تابع تولید کاب- داگلاس، تابع تولید CES