محمد کریمی - کارشناس بهره برداری شرکت ریل پرداز صنعت
هاشم کلانتری - رئیس گروه بهره برداری مرکز تحقیقات راه آهن
حسین امین صدرآبادی - معاون پژوهشی مرکز تحقیقات راه آهن

حمل و نقل ریلی با دارا بودن مزایایی چون امکان حمل و نقل انبوه و ارزان بار و مسافر، آلودگی کمتر محیطزیست، مصرف سوخت بسیار کمتر نسبت به حمل و نقل جاده ای و هوایی و نیز ایمنی بیشتر، از اهمیت ویژه ایدر توسعه کشور برخوردار است. در این میان نقش زمان بندی حرکت قطارها در ظرفیت حمل و نقل ریلی غیرقابل انکار است. همچنین استفاده بهینه و کارآمد از ناوگان (لکوموتیو و واگن) یکی از مسائل مهم و چالش برانگیزدر تمامی راه آهن های دنیا بوده است. در راستای دستیابی به این هدف در این تحقیق به بررسی امکان سیرگردشی و ارائه یک مدل ریاضی زمانبندی گردشی حرکت واگن های مسافری راه آهن ج.ا.ا پرداخته شد. این مدلریاضی که زمان بندی کنونی بهره برداری از واگن ها به عنوان ورودی آن در نظر گرفته می شود با هدف افزایشبهره وری واگنها به ارائه یک جدول زمانی گردش واگن های مختلف بر روی شبکه می پردازد . با توجه به شرایطموجود مالکیت واگن ها، برای پیاده سازی مدل پیشنهادی برای راه آهن ایران دو سناریو مورد بررسی قرار گرفتهشد : 1) وجود مالکان مختلف 2) وجود مالک واحد. در این دو سناریو مدل ارائه شده با استفاده از نرم افزار قدرتمندبهینه سازی سیپلکس 2 حل شد. بنابر نتایج بدست آمده اهمیت بهره وری واگن ها برای مالکان واگن ها جهتکسب درآمد، برای راهآهن ایران جهت ارائه خدمات بهتر و ایجاد رضایت مشتری و برای مسافرین به جهت تحمیلنشدن هزینه های اضافی بسیار بالا می باشد.

واگن های مسافری، افزایش بهره وری، زمانبندی گردشی واگن ها، مدل ریاضی، بهینه سازی