زهرا نوری توپکانلو - کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد
امیر توزنده جانی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور

این تحقیق از دیدگاه کمی و الگوی اقتصاد سنجی به بررسی و ارزیابی روند جهانی شدن در بخش کشاورزی می پردازد. در این مطالعه محصول دانه روغنی کلزا مدنظر قرار گرفت.اطلاعات مورد استفاده مربوط به سری زمانی 86-69 می باشد . برای دانه روغنی کلزا با منظور نمودن شاخص جهانی شدن اقتصاد در بین متغیرهای مستقل ، چهار تابع عرضه داخلی ، تقاضای داخلی، وارداتو صادرات تخمین زده شد. نتایج تخمین تابع عرضه بوسیله مدل تعدیل جزئی نشان داد که متغیر قیمت داخلی کلزا تأثیر معنی داری بر تولید کلزا دارد و انتظار می رود که با افزایش یکدرصد در قیمت، مقدارعرضه نیز به طور متوسط بیش از یکدرصد افزایش یابد. از سوی دیگر شاخص جهانی شدن اقتصاد که عمده اثر خود را از طریق قیمت بر بازار کلزا اعمال خواهد نمود نیز مانند قیمت ، دارای ضریب مثبت می باشد لذا حساسیت کشاورزان به افزایشتولید و عرضه این محصول در اثر افزایش قیمت بوسیله این دو متغیر مورد تأیید قرار می گیرد . شاخص جهانی شدن نیز در تابع تقاضا دارای علامت مورد انتظار بوده و در سطح 1% معنی دار می باشد که بیان می دارد در اثر حرکت در مسیر جهانی شدن اقتصاد، مقدار تقاضای سرانه کلزا کاهش خواهد یافت.شاخص جهانی شدن اقتصاد در تابع واردات دانه روغنی کلزا رقم مثبتی را نمایش می دهد که نشان دهنده این واقعیت است که همراه با جهانی شدن اقتصاد ایران، انتظار می رود وارداتکالاهای کشاورزی افزایش یابد. تابع صادرات دانه های روغنی با لحاظ کردن شرایط بازار و دیدگاههای تئوریک مورد برازش قرار گرفتکه نتایج بیانگر این است که شاخصجهانی شدن اقتصاد اثر مثبت بر تابع صادرات دانه های روغنی دارد و نشان می دهد که با افزایش همگرایی بخش کشاورزی با اقتصاد جهان، مقدار صادرات دانه های روغنی افزایش خواهد یافت.

جهانی شدن- شاخص جهانی شدن – تابع عرضه – تابع تقاضا – تابع صادرات - تابع واردات- دانه روغنی کلزا