الهام قاسمی - کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
حامد وحدتی نسب - کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
زهره جوزی - کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

باستان شناسی به عنوان یک علم، ماهیتی میان رشته ای داشته و همواره برای درک بهتر گذشته از نتایج دیگر علوم بهره می برد. در سیستم دانشگاهی آمریکا، باستان شناسی یکی از زیرشاخه های انسان شناسی محسوب می شود و با شکل گیری مکتب باستان شناسی روندگرا در دهه 1960م همواره بر ارتباط میان انسان شناسی و باستان شناسی تاکید شده است. یکی از زمینه های که باستان شناسان از علوم انسان شناسی (به ویژه انسان شناسی زیستی) بهره می برند، مطالعات آنالیز ایزوتوپ عناصر پایدار در بقایای استخوان انسانی یا جانوری مکشوفه از محوطه های باستانی است. مطالعات انسان شناسی با استفاده از روش نوین ردیابی عناصر ایزوتوپی در ابعادی همچون بازسازی رژیم غذایی، آب و هوای گذشته، مهاجرت های باستانی، وضعیت سلامت و بیماری جوامع، وضعیت اجتماعی جمعیت های گذشته و... به کمک باستان شناسان شتافته است. گرچه اهمیت مطالعات آنالیز ایزوتوپ عناصر پایدار در مطالعات باستان شناسی در سطح جهانی امری جا افتاده و مقبول است، اما با نگاهی به نتایج پژوهش های منتشر شده از کاوش های باستان شناسی در ایران نشان می دهد که چنین مطالعاتی به ندرت صورت گرفته و در بدنه باستان شناسی ایران اگاهی چندانی درباره نقش چنین مطالعاتی وجود ندارد. با توجه به این مسائل، هدف از این تحقیق معرفی آنالیز ایزوتوپ پایدار و بررسی چند کاربرد این روش در علم باستان شناسی و انسان شناسی است.

انسان شناسی زیستی، باستان شناسی، عناصر ایزوتوپی، آنالیز ایزوتوپ پایدار