فاطمه کمالی - کارشناس ارشد زیست شناسی سلولی تکوینی جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
جینا خیاط زاده - استادیار،گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
ناصر مهدوی شهری - استاد، گروه زیست شناسی، موسسه کاویان، ، مشهد، ایران

زمینه: مطالعات اخیر نشان داده است که ژن هایی ازجمله Shh, TGF-β, TGF-α وBMP در تشکیل لب نقش دارند. همچنین ویژگی های آنتروپومتری (ریخت شناسی انسانی) بر اساس سن، جنس، موقعیت جغرافیایی و ویژگی های نژادی گونه ای انسان متفاوت هستند، لذا مطالعات آنتروپومتریک باید برای هر جمعیت براساس سن و جنس به صورت جداگانه انجام شود. آگاهی از ویژگی های طبیعی کیفی و کمی لب ها ممکن است اطلاعات مفیدی در زمینه های مختلف پزشکی مانند جراحی های فک و صورت و تشخیص هویت ارائه دهد.هدف اصلی از ارائه این مقاله آگاهی دادن و توجه و القاء متخصصین مولکولی برای ارائه راه کاری مناسب برای توسعه علم آنتروپولوژی مولکولی و ارتباط آن با انسان شناسی زیستی است. در این مقاله ما خصوصیات آنتروپومتریک لب را مورد توجه قرار دادیم.روش: به منظور مطالعات آنتروپومتریک لب با استفاده از یک دوربین عکاسی و جهت عکس برداری تمام رخ لب از افراد مونث سالم نژاد فارس ساکن مشهد (40-3 سال)، از یک دوربین دیجیتال (Canon Powershot A2200, 14.1 Mega Pixel) استفاده شد. اندازه های آنترپومتریک عرض دهان (ch-ch)، عرض فیلتروم (cph-cph)، طول فیلتروم (sn-ls)، ارتفاع ورمیلیون لب بالا (ls-sto)، ارتفاع ورمیلیون لب پایین (sto-li)، ارتفاع کل ورمیلیون ( ls-li) و مساحت کل لب (total area) بر روی تصاویر کامپیوتری توسط نرم افزارMIP اندازه گیری شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS ، مدل های رگرسیون چندجمله ای(درجه پنج) و آزمون های ANOVA از نظر آماری بررسی شدند (P<0/001).یافته ها: نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد میانگین عرض دهان، عرض فیلتروم و ارتفاع ورمیلیون لب بالا، ارتفاع ورمیلیون لب پایین و ارتفاع کل ورمیلیون و مساحت کل لب تا 15 سال بیشترین رشد را داشت. تغییرات طول فیلتروم تابع قانون خاصی نبود. نتیجه گیری: به جز طول فیلتروم که که بین گروه های سنی 40-3 سال اختلاف معناداری وجود ندارد، بین سایر ابعاد آنتروپومتریک اختلاف معنادار مشاهده می شود. در کشور ما به علت افزایش تعداد اعمال جراحی ترمیمی از یک طرف و افزایش روز افزون انجام جراحی های زیبایی، نیاز به یک الگو و معیار متناسب با ویژگی های چهره ایرانی کاملا محسوس است.پرسش های مهمی که در پایان این پژوهش مطرح می گرددآیا عوامل مولکولی مشخصی مسول شکل دادن وتکوین مختصات لب در اقوام ونژاد های مختلف است آیا با روشهای مولکولی می توان به این اختلافات آتروپومتریک دسترسی نمود

آنتروپومتری، تکوین لب، فتوگرافی، جمعیت فارس مونث ساکن مشهد- آنتروپولوژی مولکولی