زهرا تقی زاده قوام - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی واحد زنجان، زنجان
علیرضا عراقیه - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، اسلامشهر
فریبا عبدی - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی واحد زنجان، زنجان

در تحقیقات و مطالعات حوزه علوم انسانی از پارادیم های مختلف به جهت کشف و توسعه علوم استفاده گردیده است، پارادایم های اثبات گرایی و هرمونتیک از جمله این پارادایم هاست. مقاله حاضر با هدف تاملی بر پارادایم های اثبات گرایی و هرمنوتیک در پژوهش تدوین گردیده است. نتایج و دستاوردها حاکی از آن بوده است که پارادایم اثبات گرایی در تحقیق که بدان ذرهگرایی نیز گفته می شود، اصول آن بر این استوار است که پدیده های جهان از ویژگی واحدی پیروی می کنند، بنابراین بر یک روش واحد در همه ی پدیده ها اتفاق نظر دارند و معتقدند همچنان که در علوم طبیعی از روش خاص خود جهت مطالعه طبیعت استفاده می شود در مطالعات حوزه ی انسان نیز میتوان از همان روش استفاده کرد. زیرا همه پدیده های جهان از ویژگی یکسان بهره می گیرند. نقص روش شناسی های موجود برای شناخت پدیده های اجتماعی و حتی پدیده های طبیعی نیازمند بازنگری در این روش ها و بسط آنها برای ایجاد گستره مناسب جهت شناخت هر چه بهتر پدیده هاست. اثباتگرایی اصالت را به شناخت حسی می دهد؛ از این رو جداکردن موضوع تحقیق از پژوهشگران و واقعیات اجتماعی و حذف ارزشها از فرآیند پژوهش از نقاط ضعف این رویکرد بهشمار می رود، پارادایم هرمنوتیک افراد را به عنوان کلماتی درون متن سازمان تفسیر می کند و لذا فقدان معیار برای تمییز تفسیرهای مرتبط از غیرمرتبط، اصلی ترین نقطه ضعف این رویکرد خواهد بود.

پارادایم، معرفت شناسی، اثبات گرایی، هرمنوتیک