علیرضا چوبینه - استاد گروه ارگونومی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
مهناز شاکریان - دانشجوی دکترای مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران،
مسلم علی محمدلو - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
مهدی جهانگیری - دانشیار گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران

مقدمه: کوچکترین خطا و سهل انگاری انسان در محیط های شغلی می تواند موجب وقوع حوادث جبران ناپذیری شود. با وجود ارائه ی مدلهای مختلف، فقدان مدلی که بتواند به درک عوامل موثر بر رویداد خطای انسانی کمک نموده و از آن مهم تر، به بیان روابط بین عوامل دخیل در آن بپردازد، ملموس است. بنابراین، این مطالعه با هدف ایجاد یک الگوی جدید و بیان روابط بین عوامل تشکیل دهنده ی آنها و شدت اثر روابط مذکور با استفاده از روش دیمتل انجام شد. روش ها: روش دیمتل جهت شناسایی و بررسی رابطه متقابل بین معیارها و ساختن نگاشت روابط شبکه به کار گرفته می شود. گراف های جهت دار روابط عناصر یک سیستم را بهتر نشان می دهند، و تکنیک دیمتل مبتنی بر نمودارهایی است که می تواند عوامل درگیر را به دو گروه علت و معلول تقسیم نموده و رابطه میان آن ها را به صورت یک مدل ساختاری قابل درک درآورد. نتایج: معیار ناتوانی در به خاطر آوردن اطلاعات مربوط به انجام کار (C3) تاثیرگذار ترین عامل و معیار عدم توانایی در حل مسئله و تصمیم گیری (C5) دارای بیشترین ارتباط با دیگر عوامل بوده اند. معیارهای CO و C9 از نوع معلول و مابقی معیارهای علت بودند. نتیجه گیری: در مطالعه ی حاضر، تاثیرپذیرترین و تاثیرگذارترین عوامل در حوزه ی شکل گیری یک رفتار بر پایه ی خطای انسانی تعیین و تحلیل گردیدند. با چنین روندی، می توان به اولویت بندی های بهتر در محیط های شغلی به ویژه به منظور تخصیص منطفی ترمنابع و امکانات پرداخت.

ارگونومی شناختی، تکنیک دیمتل، خطای انسانی،