سهیلا آذری - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه یزد
حمیدرضا سوداییزاده - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

کشاورزی زیستی (کشاورزی ارگانیک، طبیعی یا آلی)، نوعی کشاورزی است که در تولید و فرآوری محصولات آن از کودهای شیمیایی، سموم، هورمونها و دستکاری ژنتیکی استفاده نشود. همه مراحل تقویت زمین، کاشت و برداشت با استفاده از نهاده های طبیعی انجام میگیرد و مصرف نهاده های غیرطبیعی که به محیطزیست یا کشاورزان و مصرف کنندگان آسیب میرساند کاهش مییابد. استفاده از سموم و کودهای شیمیایی گوناگون، بهره برداری روزافزون از منابع طبیعی پایه در بخش کشاورزی و نیز به کارگیری فزاینده انرژی فسیلی، در ناسالم بودن محصولات کشاورزی و آلودگی های محیط زیست نقش مهمی داشته اند، گرچه این موارد موجب افزایش کمی تولیدات در بخشهای صنعت و کشاورزی شده اند ولی در طول زمان آسیبها و چالشهایی را نیز ایجاد کردهاند. مسئله اساسی در حال حاضر آلودگی مداوم و روزافزون محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی به باقیمانده سموم گیاهی، علفکشها، آنتی بیوتیکها و هورمونهای گیاهی و دامی است. همچنین از تاثیرات این عوامل آلاینده میتوان تاثیر کودهای شیمیایی بر آبهای سطحی، زیرزمینی و در نهایت مسمومیت دام و انسان را برشمرد. اما در عوض استفاده از مواد ارگانیک و یا تلفیق این مواد با مواد شیمیایی سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی در محصولات کشاورزی، افزایش باروری و ذخیره عناصر غذایی و کاهش خطرات زیست محیطی میگردد. استفاده از موادی با منشا ارگانیک مانند کودهای زیستی میتواند سهم به سزایی در فرایند تولید محصولات کشاورزی سالم داشته باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک یکی از راهبردهای کشاورزی پایدار است بنابراین باید به گسترش آن توجه بسیار نمود. این مقاله که با استفاده از مرور منابع و سایتهای الکترونیکی تدوین شده است سعی در بیان برخی مفاهیم چون کشاورزی پایدار، کشاورزی ارگانیک، بررسی نقش شیوه های مختلف کشاورزی زیستی در ایجاد تنوع و تولید پایدار محصولات کشاورزی و اهمیت نقش کشاورزی ارگانیک در کاهش و کنترل خطرات زیست محیطی دارد.

کشاورزی ارگانیک، توسعه پایدار، خطرات زیست محیطی