حسن فرضی پور - دانشجویی دکتری مطالعات تئاتر . دانشگاه تهران. دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی. تهران
محمد امامی - عضو هئیت علمی دانشکده ادبیات نمایشی و تلویزیون دانشگاه دامغان. دامغان.

نریمان نریمانف نمایشنامه نویس و انقلابی، در راستای یک اندیشه سیاسی سوسیال دموکراسی، همزمان با مبارزات سیاسی خویش آثاری را نیز در ادبیات نمایشی خلق کرده است که در دوران انقلاب مشروطه ایران به لحاظ سیاسی و نمایشی مورد توجه قرار می گیرد در واقع متن نمایشی برای نریمانف به عنوان یک بیانیه سیاسی، چراغی راهنمایی است برای استفاده سیاسیون دوران مشروطه، از این جهت نمایشنامه نادر شاه به عنوان یک سند، سعی در بیان نقطه نظرات سیاسی نریمانف نیز دارد. در واقع اهمیت نریمانف در پایه گذاری نوعی اندیشه سیاسی؛ سوسیال دموکراسی به مدد نشر آثارش است. سوسیال دموکراسی (اجتماعیون عامیون) به عنوان یک حزب سیاسی نقشی پیشرو و انکار ناپذیر در تحولات مشروطه ایران دارد.و از همان ابتدای کارش از تئاتر برای بیان عقاید خویش استفاده می کند. بدین ترتیب تئاتر و سیاست در کنار یکدیگر برای توسعه هم مورد استفاده قرار می گیرند و تئاتری سیاسی و سیاستی نمایش گونه خلق می کنند. یکی از نظریه هایی که به زبان و سخن به مثابه یک پدیده اجتماعی توجه می کند منطق مکالمه است که در در قالب دو گزاره اصلی چند صدایی و تک صدایی، روش منحصر بفردی برای درک متن های متفاوت ایجاد کرده است. این مقاله ابتدا در راستای تبین مقاله به بررسی نظرات مونتسکیو در باب قوانین، شکل حکومت و آراء روسو در رابطه با قرارداد اجتماعی و رابطه دولت و ملت می پردازد تا بدین ترتیب قوانینی را جهت یک الگو دستیابی شود. سپس با بازخوانی نمایشنامه های نریمانف بر اساس منطق گفتگویی میخائیل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با نظرات سیاسی مونتسکیو و روسو در سیر نهایی اثر بررسی می کند. این مقاله به صورت کتابخانه ای تدوین شده است و به تحلیل محتوای یک نمایشنامه به عنوان نمونه موردی می پردازد. عدم تولید چند صدایی در نمایشنامه نادرشاه و شکل گیری متن تک گفتاری که دارای منطقی واحد(مونو) همگن و نسبتا یک شکل است آن به راحتی در معرض تسخیر یک ایدئولوژی ساده قرار داده است.

نریمان نریمانف، منطق مکالمه، مونتسکیو، نمایشنامه نادرشاه