علیرضا خوشنویس - دکتری پژوهش هنر دانشگاه شاهد، استادیار دانشکده هنر دانشگاه دامغان، ایران
زهرا منصوری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشکده فنی، دانشگاه تهران، ایران

فیلم کشتی روسی به کارگردانی الکساندر سوخورف محصول سال 2002 کشور روسیه، روایتی رویاگونه از تاریخ و هنر روسی هاست و تماما0 در کاخ موزه ارمیتاژ در شهر سنت پترزبورگ فیلمبرداری شدهاست. فیلم به شکل یک پلان طولانی 96 دقیقه ای و نمای نقطه نظر (POV) یک نویسنده روسی است. استفاده از این تمهید، دوربین را به چشم مخاطب تبدیل میکند و تجربه تماشای فیلم را ژرف میکند. در مقاله حاضر با بررسی مسیر حرکت دوربین و شخصیتها در تالارهای مختلف موزه ارمیتاژ، به بررسی موردی رابطه هنر سینما و هنر معماری پرداخته شده است. تماشای فیلم به این اثر معماری شاخص روحی جاری در زمان سینمایی بخشیده است و تجربه ای بدیع برای مخاطب پدید می آورد، تجربه ای که شاید با حضور فیزیکی در این بنا برای گردشگران رخ ندهد. علاوه بر تماشای بنا و آثار هنری ارزشمند موجود در موزه، تماشاگر فیلم سفری در دل تاریخ روسیه میکند و با دوران حضور تزارها در کاخ ارمیتاژ و انواع تجربیات سیاسی و اجتماعی قرون 18 و 19 و 20 میلادی آشنا میشود. به طور ویژه صحنه ای از فیلم درباره حضور شاهزاده قاجاری و هیئت ایرانی در دربار تزار نیکولای اول است که نشان از ارتباط عمیق فرهنگی و سیاسی ایران و روسیه دارد. این چنین است که اثری هنری در سینما، خوانشی جدید از اثری هنری در معماری ارائه میدهد و آن را بیش از پیش در سطح جهان و برای مخاطبانی گسترده تر معرفی میکند. در این مقاله تلاش شده است با حرکت بر مسیر راوی فیلم و تطبیق آن با پلان کاخ موزه و یافته های حاصل از بازدید پژوهشی کاخموزه، تلفیق عناصر معماری و سینمایی بررسی شود.

معماری و سینما، فضا در معماری و سینما، هنر و فرهنگ روسیه، ارمیتاژ، تعامل ایران و روسیه، جاودانگی