یسرا شادمان - استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه الزهراء (س) تهران
مریم میرزاخانی - دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی، دانشگاه اصفهان

رئالیسم به مکتبی اطلاق میشود که تصویری از واقعیات چشم اندازهای زندگی، خارج و آزاداز ایدئالیسم، ذهن گرایی و رنگ رمانتیک باشد. مکتب رئالیسم دارای گرایشات مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از: رئالیسم انتقادی، رئالیسم طبیعی، رئالیسم سوسیالیستی، رئالیسم فراگرا، رئالیسم روانشناختی و رئالیسم جادویی. رئالیسم در میانه سده نوزدهم در فرانسه شکل گرفت. هدف این مکتب جستوجو و تبیین کیفیات واقعی هرچیز و روابط درونی بین یک پدیده و دیگر پدیده هاست. در ایران نیز همزمان با حرکتهای مشروطه خواهی نویسندگان برای توصیف واقعیتهای بیرونی و انحطاط و عقب ماندگی کشور این بینش را به کار گرفتند. این پژوهش برآن است تا تصویری کلی از رئالیسم در جهان و ایران را ارائه نماید. از جمله نتایجی که این پژوهش به آن دستیافته است این است که رئالیسم در ایران و همچنین کشورهای عربی در مدت زمانی خاص رویکرد اجتماعی غالب در رمانهای فارسی و عربی بوده است؛ و رابطه تنگاتنگی میتوان بین رئالیسم در این کشورها با مکتب رئالیسم جهانی یافت. رئالیسم در ادبیات ایران و عربی گاه در مقابل هم و گاهی هم مشابه یکدیگراند. همچنین میتوان اشاره کرد که بهعلت اصالت ادبیات ایرانی تاثیرپذیری ادبیات عربی از داستانهای ایرانی بیشتر است.

ادبیات داستانی، مکتب رئالیسم، ادبیات جهان، ادبیات ایران، رمان.