فاطمه رفیق دوست - گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
غلامحسن واعظی - گروه زیست شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
شهرام شرفی - گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
هومن شجیعی - گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

جداسازی انزوای اجتماعی از هفته های پس از شیردهی ممکن است باعث تغییر رفتار در حیوانات بالغ شود و خمیازه یک رفتار فیلوژنی و مسری است. این مطالعه در موش نر بالغ با هدف تعیین تاثیر استرس انزوای اجتماعی بر رفتارهای خمیازه در موش صحرایی نر بالغ تیمار شده با اتانل و نالترکسان انجام شد. در این تحقیق، تعداد 40 رت نر بالغ که در روز 21 از شیر گرفته شده اند انتخاب شد و به پنج گروه هشت تایی تقسیم شدند: گروه 1 یا گروه کنترل: موش ها در شرایط اجتماعی در یک قفس قرار گرفته و بعد از شش هفته تزریق سالین با دوز یک میلی گرم بر کیلوگرم رفتار خمیازه به مدت 60 دقیقه در آنها ثبت شد. گروه 2: موش ها در شرایط انزوای اجتماعی (Social-isolation) بدون تیمار با آگونیست و آنتاگونیست الکل قرار گرفتند، بطوری که در هر قفس فقط یک رت قرار داده شد و بعد از شش هفته رفتار خمیازه به مدت 60 دقیقه ثبت شد. گروه 3: موش ها در شرایط انزوای اجتماعی در قفس های مجزا قرار داده شدند و بعد از 6 هفته تیمار با 1200 میلی گرم بر کیلوگرم آگونیست الکل (اتانل) بعد از 30 دقیقه به مدت 60 دقیقه رفتار خمیازه در آنها ثبت شد. گروه 4: موش ها در شرایط انزوای اجتماعی بعد از شش هفته تیمار با آنتاگونیست الکل (نالترکسان) با دوز 10 میلی گرم بر کیلوگرم بعد از 30 دقیقه به مدت 60 دقیقه رفتار خمیازه در آنها ثبت شد. گروه 5: موش ها در شرایط اجتماعی قرار داده شدند و به مدت 2 ماه تیمار با آگونیست الکل (اتانول) با دوز 600 میلی گرم بر کیلوگرم، به مدت 60 دقیقه رفتار خمیازه در آنها ثبت شد. نتایج نشان داد که تعداد خمیازه در گروه دریافت کننده اتانل مزمن به مدت دوماه به طور معنی داری کمتر از گروه کنترل و گروه انزوای اجتماعی بود (p<0/05). همچنین افزایش خمیازه ها در گروه دریافت کننده ی اتانل در شرایط انزوای اجتماعی مشاهده شد. تزریق نالترکسان در شرایط انزوای اجتماعی موجب افزایش خمیازه نسبت به گروه های کنترل و انزوای اجتماعی شد. در شرایط انزوای اجتماعی تزریق اتانل باعث افزایش تعداد خمیازه در موش های صحرایی نر شد در حالی که تزریق الکل مزمن باعث مهار خمیازه شده و تزریق نالترکسان در شرایط انزوا موجب افزایش خمیازه شد.

استرس، انزوای اجتماعی، خمیازه، الکل، موش صحرایی