بهرام رضایی - دانشیار دانشکده مهندسی معدن و متالوژی - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
ناصر مهردادی - استادیار دانشکده مهندسی محیط زیست - دانشگاه تهران
بابک وقار - دانشجوی کارشناسی ارشد - دانشگاه صنعتی امیرکبیر

زغال سنگ استخراج شده از معدن، همواره محتوی خاکستر زیاد و مواد زایدی چون فسفر و گوگرد میباشد که بدون بکارگیری عملیات شستشو، قابل کاربرد در صنایع مختلف از جمله فولادسازی نمی باشد. ولی پساب حاصل از چنین عملیاتی، پس از شستشوی زغال، آلودگیهای زیست محیطی وسیعی را بدنبال دارد. در چنین شرایطی، چنانچه بتوان نرمه های زغال موجود در پساب را بطور انتخابی بازیابی نمود و همزمان ناخالصیهای موجود در پساب را حذف نمود، نه تنها میتوان آب نسبتا خالصی را به کارخانه منتقل نمود که خود درکارآیی کارخانه بی تاثیر نیست، بلکه می توان اثرات زیست محیطی آن را نیز خنثی نمود. در این رهگذر بر روی پساب کارخانه زغالشویی زیر آب که مشکلات عدیده ای را در محیط، بخصوص رودخانه دلیلم بوجود آورده، کار تحقیقاتی نظامداری صورت گرفته که از آن جمله می توان به بررسی وضعیت کارخانه، نمونه برداری از پساب و آماده سازی آن، تعیین هویت و خواص سنجی پساب و اثرات زیست محیطی و راهکارهای عملی به منظور کنترل محیط اشاره کرد. نتایج بدست آمده از مطالعات خواص سنجش نشان میدهد که کانیهای اصلی پساب را زغال، کواترز، کائولینیت، ایلیت و کانیهای فرعی آن را روتیل، پیریت، کلریت و کلسیت تشکیل می دهد و d80 نمونه درحدود 74 میکرون است . مطالعات اسپکتروسکپی نشان میدهد که تیرگی پساب را می توان به کمک آلوم و آهک تا 95 درصدکاهش داد. از آنجا که COD , BOD محاسبه شده بترتیب معادل 170 و 900 mg/I است و بیش از حد استاندارد رودخانه (mg/l1) می باشد نیز با آزمایشات کواگولاسیون قابل کاهش است. آزمایشات فلوکولاسیون انتخابی در مورد بازیابی نرمه زغال نتایج رضایتبخشی را نشان نمی دهد.