حسین نگارش - استاد ژئومورفولوژی گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
کبری پرک - کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
شمس اله عسگری - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام

آب زیرزمینی که بخشی از چرخه آب را تشکیل می دهد، منبع قابل اطمینانی برای تامین آب مورد نیاز انسان محسوب می شود؛ اما این پدیده بر خلاف بسیاری از پدیده های دیگر، برگشت پذیر نیست. منطقه مورد مطالعه شامل آبخوان دشت مهران در محدوده حوضه آبریز رودخانه گاوی از حوضه های آبریز مرزی غرب کشور در جنوب استان ایلام می باشد. این رودخانه تنها منبع تامین کننده آب های زیرزمینی دشت مهران بوده که از ارتفاعات کبیرکوه سرچشمه می گیرد و پس از عبور از تنگ باجک، وارد دشت مهران شده و سبب تغذیه آبخوان آبرفتی دشت می شود. مطالعه حاضر با هدف شناخت و تبیین عوامل ژئومورفولوژی دشت و ارتباط آن ها با منابع آب زیرزمینی و نیز تهیه نقشه های کاربردی درجهت شناخت و مدیریت محیط در این آبخوان، تدوین شده است. روش استفاده شده در این پژوهش، روش میدانی و تحلیل آماری است. از روش درون یابی برای بررسی ژئومورفولوژی منطقه و ارتباط آن با آب های زیرزمینی دشت و ترسیم نقشه ها و از روش همبستگی اسپیرمن به منظور بررسی ارتباط بین اشکال ژئومورفولوژی با پارامتر های منابع آب استفاده شده است. نتایج نشان دهنده این است که بین مخروط افکنه، مسیل، تپه ها و دیگر اشکال ژئومورفولوژی با منابع آب زیرزمینی، در سطح 99% رابطه معنادار وجود داشته است. به منظور بررسی وضعیت کیفی آب زیرزمینی دشت مهران، از نقشه هدایت الکتریکی (EC) استفاده شده است. نتایج به دست آمده بیانگر این است که کیفیت آب زیرزمینی در مناطق مختلف دشت، به دلیل تنوع سازنده ها و ساختار های زمین شناسی، متفاوت اند. حداقل میزان هدایت الکتریکی یا (Ec) از حاشیه های جنوبی و شرقی دشت، به سمت غرب و شمال غرب افزایش یافته و در بخش های شرقی و جنوب شرقی دشت مقدارpH آب کمتر از 7 و اسیدی بوده است.

آبخوان, دشت مهران, منابع آب زیرزمینی, هیدرومورفولوژی, .GIS