سحر رستگارمقدم حلاج
مسعود همایونی فر
سیدسعید ملک الساداتی
مهدی قائمی اصل

اقتصاد زیرزمینی مجموعه ای از فعالیتهای غیرقانونی و گزارش نشده که در چند دهه اخیر اهمیت فراوانی در کشورهای مختلف یافته است؛ که در همه نظامها به طور کم و بیش وجود دارد و به صورتهای مختلفی ظاهر میشود . داشتن اطلاعات از میزان اقتصاد زیرزمینی برای بررسی اثربخشی سیاستهای پولی و مالی، فرار مالیاتی، شکاف مالیاتی و توزیع عادلانه درآمد بسیار مهم است . به همین دلیل بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سعی در برآورد و کنترل برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی را دارند . در این پژوهش به بررسی و اندازگیری حجم اقتصاد زیرزمینی در کشورهای منتخب در طی دوره زمانی 1384-1392 با استفاده از روش غیرمستقیم تقاضای پول نقد پرداخته میشود . نتایج نشان میدهد در این دوره حجم اقتصاد زیرزمینی در کشورهای منتخب بین 17 تا 31 درصد GDP است و ایران در حد متوسط از این نرخ میباشد . پژوهشهای گذشته نشان داده که در دوره سالهای 1352-1386 حجم اقتصاد زیرزمینی حدود 20 درصد تولید ناخالص بوده، اما طی دوره 1384-1392 با توجه به این پژوهش حجم اقتصاد زیرزمینی برابر با 23.8 درصد تخمین زده شده است .

اقتصاد زیرزمینی، تقاضای پول نقد، نرخ مالیات، داده های تابلویی