توکل اخوان گیگلو - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی
فردین هژبری - دانشگاه رازی - دانشکده کشاورزی - تخصص: تغدیه دام
منوچهر سوری - گروه علوم دامی-دانشکده کشاورزی-دانشگاه رازی-کرمانشاه-ایران

تعداد 24 راس بره نر و ماده سنجابی شیرخوار با میانگین وزن 2/4 کیلوگرم از زمان تولد در یک دوره 90 روزه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی جهت بررسی دو آنتی­اکسیدان خوراکی مورد استفاده قرارگرفتند. بره­ها از هفته دوم علوفه و کنسانتره علاوه بر شیر مادر دریافت نمودند. جیره­های آزمایشی شامل جیره شاهد (جیره آغازین و شیر)، جیره شاهد + 10 درصد گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis) و جیره شاهد + یک کپسول حاوی30 میلی­گرم کوآنزیم Q10 بودند. جهت اندازه­گیری برخی فراسنجه­های خون و آنزیمی هر 30 روز یک بار از سیاهرگ گردنی خون­گیری شد. تفاوت معنی­داری بین تیمارهای آزمایشی از لحاظ مصرف شیر و خوراک روزانه بره­ها و فراسنجه­های عملکردی مشاهده نشد. هماتوکریت تحت تاثیر بادرنجبویه قرار نگرفت ولی کوآنزیم سبب افزایش آن شد (05/0> P). جیره­های حاوی آنتی­اکسیدان، سبب افزایش کل گلبول­های سفید خون نسبت به گروه شاهد شدند (05/0> P)؛ ولی تغییری در مونوسیت و بازوفیل ایجاد نشد. بادرنجبویه باعث کاهش لنفوسیت و افزایش نوتروفیل شد (05/0> P) ولی کوآنزیم تاثیری بر این دو فراسنجه نداشت. ائوزینوفیل خون بره­های دریافت­کننده بادرنجبویه یا کوآنزیم بیش تر از گروه شاهد بود (05/0> P). غلظت گلوتاتیون پراکسیداز، ایمونوگلوبولین­جی و ظرفیت کل آنتی اکسیدانی تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفتند، ولی مکمل بادرنجبویه سبب کاهش شاخص مالون دی آلدهید  شد (05/0> P). نتایج این آزمایش نشان داد، استفاده از گیاه بادرنجبویه در سطح 10 درصد جیره و همچنین 30 میلی­گرم در روز کوآنزیم Q10 در جیره بره های شیرخوار باعث بهبود سیستم ایمنی شد هرچند تغییری در عملکرد بره­ها مشاهده نشد.

بادرنجبویه, سیستم ایمنی, ظرفیت آنتی اکسیدانی, کوآنزیم کیوتن, گلبول های خون