مهدی شیرکوند - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی، تهران
زهره فنی - دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی تهران
ناصر شفیعی ثابت - استادیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

در ارزیابی تحول نظام های شهری، کمتر به نظریه هایی همچون تحلیل جایگاه سرمایه های اجتماعی در بعد کیفی آن توجه شده و یا در صورت بررسی، تحلیلی همه جانبه و بهره گیری از شاخص های اساسی پیرامون مفاهیم سرمایه اجتماعی و کیفی بویژه در مورد شهرهای کوچک مقیاس مد نظر نبوده است. از این رو هدف مقاله حاضر، ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای کوچک استان گیلان با تاکید بر شهرهای املش، ماسال، تالش، رضوانشهر، سیاهکل و فومن با رویکرد مشارکت در شکل گیری سرمایه های اجتماعی است. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای- اسنادی، بررسی های میدانی و تحلیل های استراتژیک بود. در نهایت با استفاده از الگوی برنامه ریزی استراتژیک با SWOT، وزن دهی به هر کدام از متغیرها صورت گرفت و استراتژی مناسب بر اساس مطالعات فضایی ارائه شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین کلی ویژگی های کالبدی- فضایی در محدوده مورد مطالعه از نظر مدیران 2.84، از دید شهروندان برابر با 2.36 و از نظر کارشناسان شهری 2.41 می باشد. همچنین، در بین شهروندان و کارشناسان شهری زیرشاخص های مشارکت (2.86) و فضاهای سبز (2.97) بیشترین امتیاز را به لحاظ شاخص های کیفیت زیستی دارند. همچنین به استناد ضریب همبستگی پیرسون بدست آمده برای شاخص های ارتقاء کیفیت زیستی و سرمایه های اجتماعی می توان گفت که بین این شاخص ها و مقیاس جمعیتی شهرهای مورد بررسی، ارتباط مثبتی وجود دارد.

کیفیت زیستی, مدل مشارکتی, برنامه ریزی استراتژیک, سرمایه اجتماعی