بهمن صحنه - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
محمد میرزاعلی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ندا احمدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر

از دیرباز شناسایی عوامل محیطی و مکانی بروز جرم و سعی در کاهش و یا از بین بردن این عوامل، بعنوان مهم ترین راهکار افزایش ایمنی و پیشگیری از وقوع ناهنجاری های اجتماعی شناخته شده است. از این رو، با توجه به مفهوم امنیت و روش های بالا بردن آن، امروزه به یکی از اولویت های اساسی نظریه پردازان و برنامه ریزان شهری تبدیل شده است. از آنجا که بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی و از همه مهمتر، وقوع نزاع و درگیری به صورت فردی - خانوادگی و نیز جرائم مرتبط با سرقت اموال و مواد مخدر در شهر اسفراین، از مشکلات عمده این شهر در مقطع کنونی و دغدغه ای برای مدیران شهری، دست اندرکاران قضایی و انتظامی آن است، در مطالعه حاضر که با هدف شناسایی تاثیرات محیط و کالبد شهر بر جرم از نظر روانی در ناحیه شهر اسفراین صورت گرفته؛ ضمن بررسی نقاط جرم خیز این شهر، به ارزیابی شرایط محیطی شهر بر میزان جرم و جنایت پرداخته شده است. این تحقیق به لحاظ هدف و روش از نوع کاربردی، توصیفی - تحلیلی است و به منظور جمع آوری اطلاعات مربوط به جرم خیزی از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی سرپرستان خانوارهای ساکن شهر اسفراین بوده که تعداد 150 نفر بعنوان حجم نمونه به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بیشترین تاثیر محیطی منفی به ترتیب در خیابان های امام رضا، امام خمینی و شیخ آذری این شهر اتفاق افتاده و بیشترین تاثیر محیطی مثبت نیز در خیابان اسفراینی آن می باشد. همچنین، بیشترین نوع جرم در نقاط شهری به ترتیب مربوط به نزاع و درگیری، اختلافات خانوادگی، سرقت، قاچاق مواد مخدر و مفاسد اجتماعی بوده و سرخوردگی، اصلی ترین عامل در ایجاد جرم می باشد.

ناهنجاری اجتماعی, کانون های جرم خیز, کالبد شهری, منظر شهری, اسفراین