مهدی زهراوی - عضوهیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذرکرج
محمد رضا منصوریان - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
حسین عظیمی - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمدعلی دهقان - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

تعداد 17 ژنوتیپ بومی از کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران برای مقاومت به بیماری سفید پودری در شرایط مزرعه و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش مزرعه ای در سه کانون آلودگی ساری، گرگان و مغان تحت آلودگی طبیعی انجام گرفت و واکنش ژنوتیپ ها در مرحله گیاه بالغ ارزیابی شد. به منظور انجام ارزیابی در مرحله گیاهچه ای، جدایه های عامل بیماری از مناطق آلودگی جمع آوری گردیده و با استفاده از ارقام افتراقی، پاتوتیپ آنها تعیین شد. نتایج نشان داد که متوسط سطح مقاومت ژنوتیپ ها نسبت به بیماری در ساری و گرگان، مشابه و پایین تر از مغان بود. در مجموع 10 پاتوتیپ متفاوت شناسایی گردید که همگی برای ژن های مقاومت Pm3a، Pm3c، Pm3g، Pm4a، Pm5، Pm6، Pm8 و Pm2 دارای فاکتور بیماریزایی بودند. ارقام Shamrock (با ژن مقاومت ناشناخته)، Normandie (Pm1+ Pm2+ Pm9)، Axona (Pm2+Pm3d+Mld)، Maris Dove (Mld+Pm2) و Wembley (Pm12) در برابر همه پاتوتیپ ها، واکنش مقاومت نشان دادند. ژنوتیپ های 8 و 12 در برابر تمام پاتوتیپ ها مقاوم بودند. الگوی واکنش ژنوتیپ 7 مشابه با رقم افتراقی Transfed بود و لذا وجود ژن مقاومت Pm7 در آن احتمال داده شد. ژنوتیپ های 4 و 11 در مرحله گیاه بالغ بصورت مقاوم یا نیمه مقاوم ظاهر شدند ولی در مرحله گیاهچه ای در برابر تمام پاتوتیپ ها حساس بودند و به عنوان ژنوتیپ های دارای مقاومت گیاه بالغ شناسایی شدند. نتایج این تحقیق منجر به شناسایی انواع مقاومت گیاهچه ای و گیاه بالغ با ترکیبات ژنی متفاوت در ژنوتیپ ها مورد ارزیابی شد که در برنامه های اصلاحی قابل استفاده می باشد.

ژرم پلاسم, بانک ژن, تخمین ژنی, اجزاء مقاومت