حسن منیری فر - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

به منظور ارزیابی هفت توده بومی سورگوم جارویی و تعیین صفات موثر در گزینش ژنوتیپ های برتر از نظر عملکرد جارو، آزمایشی طی دو سال زراعی 1393 و 1394 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا شد. تجزیه واریانس داده های اندازه گیری شده مربوط به جمعیت پایه در سال 1393 نشان داد که بین جمعیت های مورد مطالعه از نظر اکثر صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی داری وجود دارد. در جمعیت حاصل از ژنوتیپ های برتر، در میانگین بسیاری از صفات نسبت به جمعیت پایه اختلاف معنی دار مشاهده گردید. بیشترین و کمترین برآورد وراثت پذیری به ترتیب با 89 و 41 درصد برای صفات قطر ساقه و تعداد برگ برآورد شد. تجزیه علیت در مرحله پس از برداشت، نشان داد که صفات وزن تر ساقه، طول برگ پرچم و قطر پدانکل، اثرات مستقیم معنی داری بر عملکرد پانیکول دارند که وزن تر ساقه را می توان به عنوان مهم ترین صفت در گزینش عملکرد جارو تلقی نمود. در تجزیه علیت برای عملکرد پانیکول در شرایط قبل از برداشت از مزرعه و بدون نیاز به اندازه گیری وزن ساقه و طول پانیکول و قطر پدانکول، بیشترین اثرات مستقیم به ترتیب با مقادیر 559/0، 231/0، 191/0 و 090/0 متعلق به صفات طول برگ پرچم، تعداد برگ، قطر ساقه و ارتفاع بوته بود. به نظر می رسد برای صرفه جویی در هزینه ها در مراحل اولیه گزینش و قبل از برداشت سورگوم جارویی از مزرعه، می توان از معیار طول برگ پرچم برای گزینش ژنوتیپ های برتر استفاده نمود.

تجزیه علیت, رگرسیون, سورگوم جارویی, وراثت پذیری