آرش مامدی حاجی جفان - دانشجوی دکتری علوم و تکنولوژی بذر، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
رضا توکل افشاری - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
نیازعلی سپهوند - استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

کینوا (Chenopodium quinoa) یک گیاه شبه غله ای با ارزش غذایی بالا و متحمل به تنش های غیرزنده مانند گرما، سرما و تنش خشکی است. به منظور بررسی تاثیر دما بر جوانه زنی بذر کینوا در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل با هفت سطح دما (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس) و چهار سطح تنش خشکی شامل (0، 4-، 8- و 12- بار) انجام شد. نتایج نشان داد، با کاهش پتانسیل اسمزی به 12- بار درصد جوانه زنی در دماهای 5، 10 و 15 درجه سلسیوس به 0 کاهش یافت ولی به تدریج با افزایش دما به 30 درجه سلسیوس، درصد جوانه زنی به 85 درصد افزایش یافت. در همه سطوح دمایی با کاهش پتانسیل اسمزی، سرعت جوانه زنی کاهش یافت. با کمی کردن سرعت جوانه زنی با استفاده از برازش دو مدل دندان-مانند و بتا ، پنجره مجاز دمایی برای جوانه زنی (دماهای کاردینال) با کاهش پتانسیل اسمزی، محدودتر شد. به طوری که، در پتانسیل های 0، 4-، 8- و 12- بار میزان دمای کمینه (پایه) به ترتیب به 1، 1، 2 و 15 درجه سلسیوس افزایش یافت و دمای بیشینه (سقف) به ترتیب به 54، 41، 41 و 36 درجه سلسیوس کاهش یافت ولی دمای بهینه بذر در شرایط مختلف اسمزی کمتر تحت تاثیر قرار گرفت.

پتانسیل اسمزی, تنش غیرزنده, دمای مهم, سرعت جوانه زنی و کینوا