عنایت رضوانی خورشیدی - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرشید قادری فر - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
آیدین حمیدی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
الیاس سلطانی

به منظور بررسی شاخص­های ارزیابی کیفیت فیزیولوژیک بذر هیبرید ذرت در مراحل نمو و رسیدگی و تعیین زمان مناسب برداشت، پژوهشی در قالب طرح کاملا تصادفی در سال 92 در سه تکرار و پنج تاریخ کاشت (دوم اردبهشت، 16 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 22 خرداد و هشت تیر) در کرج اجرا و صفات مربوط به فنولوژی و مورفولوژی گیاه و بذر در طول دوره رشد یادداشت­برداری گردید. پس از تلقیح توسط والد پدری (اینبرد لاین Mo17)، هر هفته نمونه­برداری از بلال پایه­های مادری (اینبرد لاینB73) انجام شد. بذرها در هوای آزاد خشک و تحت آزمون­های آزمایشگاهی قرار گرفتند. از نظر کیفیت نهایی بذر اختلاف بین تاریخ کشت­ها معنی­دار و تاریخ کشت چهارم (22 خرداد) بالاترین کیفیت را داشت. بسته به تاریخ کاشت، سرعت و دوره پر شدن بذر و سرعت خروج رطوبت از بذر، که از عوامل تعیین کننده کیفیت بذر است، در تاریخ­های مختلف کشت بطور معنی­داری متفاوت بود. رسیدگی فیزیولوژیک یا حداکثر درصد گیاهچه­های عادی، در 68-47 روز پس از گلدهی، با رطوبت 54-40 درصد و رسیدگی وزنی بعد از 86-47 روز، در رطوبت 43-40 درصد حاصل شد. اما لایه سیاه در رطوبت 35-32 درصد تشکیل شد. بنابراین ابتدا رسیدگی فیزیولوژیک، سپس رسیدگی وزنی و بعد رسیدگی لایه سیاه رخ داد. هر چه تاریخ کاشت به تاخیر افتاد رسیدگی وزنی و فیزیولوژیک در رطوبت بالاتری حاصل و امکان برداشت بلال بذر بسته به تاریخ کاشت و به شرط خشک کردن آرام و مناسب در رطوبت­های بالاتر (50-40 درصد) وجود داشت. رطوبت بذر نسبت به روز و درجه­روز رشد، شاخص مناسب­تری از ردیابی روند تغییرات نمو، رسیدگی وزنی و فیزیولوژیکی بذر فراهم نمود

جوانه زنی, ذرت, رسیدگی فیزیولوژیک, رسیدگی وزنی, لایه سیاه, نمو