جعفر اصغری - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
سید محمدرضا احتشامی - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
نازلی گلستانی - دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
محمد ربیعی - موسسه تحقیقات برنج کشور

به منظور بررسی اثر باکتری های محرک رشد در تلفیق با کودهای شیمیائی و آلی بر عملکرد کمی و غلظت عناصر غذایی سورگوم رقم پگاه، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با ۳ تکرار طی فصل زراعی ۹۱-۹۰ در موسسه تحقیقات برنج رشت انجام شد. تیمارهای مورد استفاده، بدون کود و بدون تلقیح (شاهد)، استفاده از کود شیمیائی و بدون تلقیح، تلقیح بذر باPseudomonas fluorescens strain ۱۲  +Azotobacter chroococcum strain ۴۱  + بدون کود شیمیایی، تلقیح بذر با  P. fluorescens strain ۱۲+A. chroococcum strain ۴۱  + ۵۰ درصد کود شیمیائی، تلقیح بذر باP. fluorescens strain ۱۲  +A. chroococcum strain ۴۱  + ۷۵ درصد کود شیمیائی، استفاده از ورمی­کمپوست (۶ تن در هکتار) و بدون کود شیمیایی، استفاده از ورمی­کمپوست + ۵۰ درصد کود شیمیائی، استفاده از ورمی­کمپوست + ۷۵ درصد کود شیمیائی، تلقیح بذر با P. fluorescens strain ۱۲ +A. chroococcum strain ۴۱  + ۵۰ درصد ورمی­کمپوست، تلقیح بذر باP. fluorescens strain ۱۲  +A. chroococcum strain ۴۱  + ۷۵ درصد ورمی­کمپوست، تلقیح با P. fluorescens strain ۱۲  +A. chroococcum strain ۴۱  + ورمی­کمپوست بودند. تیمارهای کودی بر ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک برگ و ساقه، عملکرد تر و خشک علوفه، و میزان فسفر و روی اثر معنی­داری داشت. نتایج نشان داد که استفاده تلفیقی از ورمی کمپوست و ریزجانداران محرک رشد در تمامی صفات به جز قطر ساقه، دارای بالاترین میزان بود. یافته­های این آزمایش نشان داد که این ریزجانداران بر حسب ویژگی های خاک، ژنوتیپ گیاه و بخصوص شرایط اقلیمی، خود را با محیط سازگار می نمایند. بهبود وضعیت تغذیه ای گیاه در تیمار تلفیقی ورمی کمپوست و ریزجانداران محرک رشد سبب افزایش عملکرد کمی و غلظت عناصر غذایی در مقایسه با تیمارهای غیرتلقیحی گردید. در واقع استفاده از کودهای زیستی و آلی به دلیل جذب عناصر غذائی به ویژه فسفر و نیز تحریک رشد گیاه بر اثر ترشح متابولیت های ثانویه منجر به افزایش عملکرد گیاه شد. در مجموع می توان گفت که استفاده از ورمی­کمپوست و ریزجانداران محرک رشد گیاه علاوه بر کاهش آلودگی محیط زیست می توانند در افزایش عملکرد سورگوم نقش مثبتی را ایفا کنند.

ورمی کمپوست, سودوموناس, ازتوباکتر, عناصر غذائی