مریم بابایی - آبیاری زهکشی دانشگاه تهران-پردیس ابوریحان
محمود مشعل - مهندسی آب دانشگاه تهران پردیس ابوریحان
علی شاهنظری - مهندسی آب دانشگاه تهران پردیس ابوریحان
بهزاد آزادگان - مهندسی آب دانشگاه تهران پردیس ابوریحان

بیش از 75 درصد اراضی زیر کشت برنج کشور در استان­های شمالی یعنی مازندران، گیلان و گلستان قرار دارند. در سال­های اخیر کشت دوم برنج توسعه یافته است بنابراین تعیین مقدار آب مورد نیاز کشت دوم برنج برای برنامه­ریزی منابع آب ضروری است. این پژوهش، در استان مازندران، منطقه خزرآباد شهرستان ساری، برای واریته زودرس طارم هاشمی طی دو فصل زراعی در سال­های 1395و 1396 انجام پذیرفت. در این پژوهش برای اندازه­گیری دبی­های ورودی و خروجی به تیمارها از سرریز مثلثی و برای تعیین نیاز آبی مزارع از سه عدد لایسیمتر استفاده شد. نیاز آبی از تفاضل ورودی که شامل میزان آب ورودی و همچنین بارندگی  و خروجی که شامل (تبخیر-تعرق، نفوذ عمقی فرونشت جانبی و آب خروجی از زهکش) می­باشد، محاسبه شد. بدین ترتیب  میزان کل نیاز آبی برای کشت اول (سال 1394) و کشت دوم (سال های 1395و1396) به­ترتیب، 381،   119 و 134 میلی­متر اندازه­گیری شد. همچنین ضریب­گیاهی سه مرحله رویشی، زایشی و رسیدن برای کشت اول سال 1394 به ترتیب 10/1، 5/1، 2/1 برآورد گردید. این ضریب برای کشت دوم سال 1395 به ترتیب 98/0، 4/1، 03/1 و ضریب گیاهی کشت دوم سال 1396 نیز به­ترتیب، 95/ ، 3/1، 01/1 برآورد گردید. نتایج نشان می­دهد میزان نیاز آبی در کشت دوم برای سال­های 1395و 1396 نسبت به کشت اول به­ترتیب به میزان 33% و 27% کمتر است. همچنین میزان میانگین ضریب گیاهی در سه مرحله رشد در کشت دوم برای سال­های 1395 و 1396 نسبت به کشت اول به ترتیب به میزان 10% و 12% کمتر است. لذا در مناطقی که دارای میزان مناسبی از بارندگی در زمان کشت دوم باشد می­توان کشت دوم برنج را توصیه نمود

سرریز, لایسیمتر, نفوذ عمقی