ابوالفضل ارزنلو - مهندسی عمران-سازه های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
یوسف حسن زاده - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
نازیلا کاردان - گروه مهندسی عمران، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
مهران حسن زاده - دکتری مهندسی عمران-ژئوتکنیک، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

شکست سدها در اثر وقوع زلزله، بمباران، پدیده رگاب، روگذری جریان و یا وجود اشتباه در طراحی و اجرای پروژه محتمل بوده و می­تواند خسارات جانی و مالی فراوانی در پایین­دست آن­ها ایجاد نماید. بدین منظور در ابتدا با استفاده از مدل Breach هیدروگراف خروجی از ساختگاه سد شهرچای تحت سناریوی شکست فرضی روگذری جریان به­دست آمده و سپس با شبیه­سازی داده­های یک مدل تجربی، میزان دقت  مدل عددی دوبعدی CCHE2D با تعداد و شکل معینی از سلول­های میدان محاسباتی و نیز روش upwind  در گسسته­سازی معادلات حاکم بر مساله سنجیده         شده ­است. متعاقب آن پهنه­بندی سیلاب ناشی از شکست ­سد در اثر پدیده­ی روگذری با استفاده از امکانات و ابزار ­ GIS استخراج و نقشه­ مناطق سیل­گیر پایاب مشخص گردیده است. نتایج مطالعات حاکی از آن است که با شکست سد و ایجاد سیلاب با حجم بالا و بیش از ظرفیت رودخانه، سیلاب فرصت خروج از مسیل رودخانه را پیدا کرده و وارد زمین­های کشاورزی و مناطق مسکونی روستایی می­شود. بعد از گذشت نزدیک به 19 ساعت از زمان سیلاب و رسیدن به نقطه پیک هیدروگراف، جریان سیلاب با شدت بیشتری مناطق مسکونی پایین­دست و اراضی زراعی و کشاورزی را احاطه می­کند. بحرانی­ترین وضعیت از 19 ساعت بعد از شکست سد که به نقطه پیک هیدروگراف می­رسد شروع     می­شود و تقریبا تمامی مناطق روستایی موجود در معرض استغراق کامل قرار خواهند داشت.

واژه های کلیدی: شکست سد, پهنه بندی سیلاب, روگذری, شکاف, مدل دوبعدی CCHE2D