سید جواد ورعی - دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

از دیدگاه متکلمان و فقیهان حفظ و حراست از دین، جان، مال، نسب و عقل از اهداف و مقاصد شریعت است. این مسئله نشان­گر آن است که امنیت به معنای وسیع آن مورد توجه قانون­گذار حکیم بوده؛ بدین معنا که امنیت جانی، مالی، عرضی و عقیدتی فرد و جامعه، فلسفه اصلی احکام شریعت در زمینه­های مختلف فردی و اجتماعی است. این مقاله عهده­دار تبیین این مسئله، با مروری بر مجموعه احکام و قوانین شرعی در سراسر فقه است. شناخت حکمت مورد نظر قانون­گذار در جعل و تشریع هر یک از احکام شریعت از آن رو اهمیت دارد که فرد و جامعه را در راستای تحقق و اجرای احکام و منطبق بر مقاصد شریعت یاری می­کند. فرد و جامعه­ای که بداند تکلیفی که انجام می دهد دست یابی به کدام مقصد و مقصود را دنبال می­کند، با فرد و جامعه­ای که از هدف تشریع جاهل یا غافل است، تفاوت اساسی دارد. در این مقاله پاره­ای از احکام و قوانینی که با هدف تامین امنیت در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی تشریع شده، با استناد به منابع اصیل استنباط و با روش تحلیلی شناسایی شده­اند.

امنیت فردی, امنیت اجتماعی, مقاصد, شریعت, قوانین