سید رسول موسوی حاجی - دانشیار باستانشناسی دانشگاه مازندران
هوشنگ رستمی - کارشناس ارشد باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده      ایران و هند دارای مشترکات فرهنگی هنری بسیاری می­باشند؛ این اشتراکات را می­توان نتیجه ارتباط گسترده و همزیستی تاریخی این دو تمدن بزرگ دانست. در این پژوهش سعی برآن است با تکیه بر نقوش و نشان های نمادین و اساطیری موجود در سنگ نگاره­ها و گچ بری های دوره­ی ساسانی و مقایسه­ی آنها با نقوش نمادین موجود در هنر هند، نقوش و نشان های نمادین و اساطیری مشترک در این دو تمدن بررسی و ارزیابی شود. نتایج حاصل از این پژوهش که بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت از نوع تحقیقات تاریخی به شمار می­رود آشکارا نشان می­دهد: در غالب مفاهیم و بازنمایی­ها در هر دو تمدن، یک هدف مشترک دنبال می­شود و آن مبارزه در مقابل نیروهای شیطانی و اهریمنی است. نقوش و نشان های نمادین و اساطیری بکار رفته در ایران و هند را می­توان در ارتباطی تنگاتنگ با اعتقاد و مذهب آن روزگار دانست که تعدادی از آنها همانند گراز و شیر در کالبد خدایان و ایزدان تجلی یافته­اند.            

کلید واژه ها: نماد, هنر, اسطوره, تمدن ساسانی, تمدن هند