حمیدرضا گنجعلی - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
جواد آبخو - مربی، پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران، پست الکترونیک javad.abkhoo@yahoo.com :
ابراهیم دهمرده - پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران

قارچ Fusarium graminearum عامل بیماری بلایت فوزاریومی سنبله است، این بیماری یکی از بیمار ی های مهم غلات است و این قارچ باعث خسارت کمی و کیفی زیادی به گندم می شود. کاهش عملکرد محصول گندم به علت کاهش تعداد دانه ها و چروکیده شدن دانه ها است و کاهش کیفیت دانه به دلیل تجمع مایکوتوکسین ها (زهرابه های قارچی) در آنهاست. در این تحقیق اثر عصاره های شیرین بیان، دارچین و ریحان بر مهار رشد F. graminearum و بیان ژن های اصلی دخیل در زیست ساخت زیرالنون بررسی شد. پس از کشت F. graminearum در محیطPotato Dextrose Broth، حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) رشد قارچ تحت اثر عصاره ها با استفاده از روش میکروتیتر پلیت اندازه گیری شد. همچنین بیان ژن های PKS4، PKS13، FG12056 و FG02398 با تکنیکReal-time PCR ارزیابی شد. عصاره شیرین بیان کمترین مقدار MIC (25 میلی گرم بر میلی لیتر) و عصاره های دارچین و ریحان بیشترین مقدار MIC(50 میلی گرم بر میلی لیتر) را داشتند. عصاره شیرین بیان با کمترین مقدار حداقل غلظت قارچکشی (MFC) (50 میلی گرم بر میلی لیتر)، بالاترین خاصیت قارچکشی روی F. graminearum را داشت و عصاره های دارچین و ریحان بیشترین مقدار MFC(100 میلی گرم بر میلی لیتر) را داشتند. میزان بیان ژن های PKS4، PKS13، FG12056 و FG02398 به طور معنی داری توسط عصاره شیرین بیان کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره شیرین بیان دارای خاصیت قارچکشی و مهارکنندگی بر رشد قارچ F. graminearum است و میزان بیان ژن های اصلی در مسیر زیست ساخت زیرالنون را کاهش می دهد.

دارچین, ریحان, شیرین بیان, فعالیت ضدقارچی, Fusarium graminearum