ناصر فرار - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر - دانشجوی دکتری سابق گروه گیاه پزشکی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه
عباسعلی زمانی - دانشیارگروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
ناصر معینی نقده - استادیار گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه،
مصطفی حقانی - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

مگس پارازیتویید Pales murina Mes. (Dip., Tachinidae)، جهت پارازیتیسم شب‎پره برگ‎خوار دو نواری، Streblote siva (Lefebvre) (Lep., Lasiocampidae) ، تخم‎های کوچک خود را روی برگ درختان میزبان حشره آفت قرار می‎دهد. موفقیت پارازیتیسم بستگی به انتخاب گیاه میزبان مناسب جهت تخم‎ریزی پارازیتویید، قرار دادن تخم نزدیک میزبان و بلعیده شدن تخم توسط لارو میزبان دارد. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات سطوح غذایی گیاه- گیاه خوار بر رفتار میزبان‎یابی مگس پارازیتویید و میزان موفقیت آن، است. برای این منظور پاسخ‎های رفتاری مگس P. murina از نظر حس بویایی و بینایی نسبت به لارو، گیاه، مدفوع و بوهای مواد ثانویه متابولیکی متصاعد شده از گیاهان مختلف میزبان حشره آفت با استفاده از دستگاه های بویایی‎سنج و تونل هوا سنجیده شد. نتایج آزمایش‎های بویایی‎سنج نشان داد که تفاوت معنی دار در سطح احتمال پنج درصد بین حرکت مگس‎های پارازیتویید به سمت تیمار کنوکارپوس با صدمه زیستی با سایر تیمارها مشاهده شد (χ2=12.019, P=0.007,df=3). مگس پارازیتویید با اختلاف معنی‎داری به تیمار مدفوع لاروهای شب‎پره برگ‎خوار دو نواری نسبت به بقیه تیمارها جلب شد (χ2=9.940, P=0.019,df=3). نتایج زیست‎سنجی تونل هوا اختلاف معنی‎داری بین کنوکارپوس با خسارت زیستی نسبت به خسارت مکانیکی (χ2=14.40, df=1, P=0.000)، کنوکارپوس با خسارت زیستی در مقابل استبرق با خسارت زیستی (χ2=18.667, df=1, P=0.000) و مدفوع در مقابل ماسه مرطوب (χ2=4.90, df=1, P=0.027) نشان داد. راهبرد مگس پارازیتویید P. murina برای موفقیت میزان پارازیتیسم و بقا شامل شناسایی محل خسارت توسط لارو میزبان، تشخیص گیاه مناسب، شناسایی مواد ثانویه متابولیکی حاصل از هم‎کنش گیاه- میزبان و مدفوع لارو میزبان می‎باشد.

مگس پارازیتویید Pales murina, شب‎پره برگ‎خوار دو نواری, سطوح غذایی, میزبان‎یابی