کبری راستگو - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده تربیت مدرس قرآن کریم، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم

منظومه های داستانی بشاره الخوری معروف به اخطل صغیر، شاعر مسیحی عصر بیداری لبنان، در حقیقت، منبری برای پند و نصیحت و اعتراض بر ملت و دولت و وسیله ای برای نقد اجتماعی به شمار می آید. بشاره در این منظومه ها گاهی با بکارگیری روش استرحام و گاه اسلوب توبیخ می کوشد همت و حمیت تمام اقشار جامعه را جهت ایجاد تحولی بنیادین در کشور، فقرزدایی، ایجاد امنیت و رعایت حقوق دیگران برانگیزاند. فقر اجتماعی و اقتصادی شاید مهمترین موتیفی باشد که در اغلب اشعار بشاره و به ویژه منظومه های داستانی وی تجلی میکند. بشاره در این اشعار همواره خود را در کنار محرومان و فرودستان جامعه قرار می دهد. او با لحنی تند و گزنده از ثروتمندان و فرادستان عصر انتقاد کرده، آنان را اکله لحوم البشر و محتکرو قوت الشعب نامیده است. بی شک، روحیه انسان دوستانه و عنایت او به مسائل حاد جامعه بود که شاعر الوطن والجراح نام گرفت. بدین تصور، نوشتار حاضر برآنست تا با تکیه بر روش تحلیلی، به بررسی موتیف فقر و پیامدهای آن در منظومه های داستانی بشاره الخوری بپردازد. و به این سوال اساسی پاسخ گوید که موتیف فقر چگونه در منظومه های داستانی شاعر به نمایش درآمده است از مهمترین نتایج این نوشتار آن است که موتیف فقر در اغلب منظومه های داستانی و اشعار اجتماعی بشاره، با مسایل مهم فلسفی مانند، قضا و قدر، جبر و اختیار یا معنا و هدف زندگی و پاک و بی آلایش زیستن است. البته شاعر زندگی و جهان هستی را هیچگاه در لباس یک فیلسوف، عارف و یا صوفی واقعی نمی نگریست و پیرو مکتب فکری-فلسفی خاصی نبود بلکه آن را با نظریات صرفا مادی و بر اساس استدلالات عقل و منطق خود میسنجید.

بشاره الخوری، منظومه های داستانی، موتیف فقر، استرحام، توبیخ.