محمدمعین صفاری - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور واحد مرودشت

تحلیل گفتمان یکی از مطالعات بین رشته ای است که اثر ادبی، در قلمرویی جداگانه و خارج از متن ادبی مطالعه میشود. بیشترین توجه در این رویکرد، بر بافت اجتماعی اثر است و جایگاه و نقش آن در فرایندهای سیاسی، اجتماعی و عقیدتی بررسی میشود. صحیفه سجادیه و مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری دو اثری هستند که تاثیر شرایط سیاسی و اجتماعی در آفرینش آنها قابل کتمان نیست و در حقیقت این دو اثر، واکنشی در مقابل وضعیت اجتماعی و سیاسی آن روزگار بوده است. بنابراین، پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه تحلیل گفتمان، به تطبیق و مقایسه نیایش های امام سجاد(ع) در صحیفهسجادیه و مناجاتهای خواجه عبدالله انصاری در مناجاتنامه بپردازد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که فرایند غالب در صحیفهسجادیه و مناجاتنامه خواجه عبداهلل انصاری، فرایند عرفانی است و گفتمانهای عرفانی چون؛محبت، توحید، رضا، صبر نشانه ها یا دال هایی هستند که با قرار گرفتن در متن صحیفهسجادیه و مناجاتنامه خواجه عبدالله انصاری معنا پیدا کرده اند.

تحلیل گفتمان، گفتمان عرفانی، صحیفه سجادیه، مناجات نامه.