فرزانه داودوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی
امید شکری - استادیار دانشگاه شهید بهشتی

این پژوهش با هدف آزمون نقش واسطه­ای هیجان­های پیشرفت در رابطه ارزیابی­های شناختی و تعهد تحصیلی انجام شد. 200 دانش­آموز دختر به نسخه کوتاه پرسشنامه هیجان های پیشرفت (AEQ-R؛ پکران،گوئتز و پری، 2005)، نسخه تجدید­نظر­شده مقیاس ارزیابی تنیدگی (SAM-R؛ رویلی، روسچ، جاریکا و واگان، 2005) و سیاهه مشغولیت تحصیلی (SEI؛ سالملا‎-‎ آرو و آپادایا، 2012) پاسخ دادند. به منظور آزمون روابط ساختاری بین ارزیابی­های شناختی، هیجان‎های پیشرفت و تعهد تحصیلی از روش آماری مدل­یابی معادلات ساختاری استفاده شد.نتایج نشان داد که رابطه بین ارزیابی های شناختی سازش یافته (چالش و منابع) با هیجان­های پیشرفت مثبت، مثبت معنادار و با هیجان­های پیشرفت منفی، منفی معنادار؛ رابطه بین ارزیابی­های شناختی سازش نایافته (تهدید) با هیجان­های پیشرفت مثبت، منفی معنادار و با هیجان­های پیشرفت منفی، مثبت معنادار و بالاخره رابطه هیجان­های پیشرفت مثبت با تعهد تحصیلی مثبت معنادار و رابطه هیجان­های پیشرفت منفی با تعهد تحصیلی منفی معنادار بود. همچنین نتایج نشان داد که الگوی مفروض واسطه­گری کامل هیجان­های پیشرفت مثبت و منفی در رابطه ارزیابی­های شناختی و تعهد تحصیلی با داده­ها برازش مطلوب دارد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که در هردو مدل واسطه­گری هیجان­های پیشرفت مثبت و منفی، کل وزن های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بود و در مدل­های واسطه­گری هیجان­های پیشرفت مثبت و منفی به­ترتیب 49 و 26 درصد از پراکندگی نمره تعهد تحصیلی تبیین شد. نتایج این بررسی با تاکید بر واسطه گری هیجان های پیشرفت مثبت و منفی از آموزه های نظریه کنترل ارزش هیجان های پیشرفت در بین گروهی از فراگیرانی ایرانی به طور تجربی حمایت کرد.

واژه های کلیدی: ارزیابی های شناختی, نظریه کنترل - ارزش هیجان های پیشرفت, تعهد تحصیلی