مریم کامیار - استادیار بنیاد دانشنامه نگاری ایران

این مقاله به بررسی تناسبات هندسی در ابعاد و شکل گیری امام در مجموعه میدان نقش جهان، به عنوان یکی از شاخصه های معماری صفوی می پردازد. بررسی بر روی بنای مسجد شاه (عباس) بخشی از مجموعه ی میدان نقش جهان اصفهان انجام گرفته است. فرایند بررسی شامل استفاده از روش های هندسی انتقال اندازه های و جستجوی یافتن مدول مبنا برای تشخیص تناسب فضاها برای رسیدن به هدف تعیین مدول ها نسبت به یکدیگر و درک نظم طبیعی هندسی آن است. یافته های حاضر با تحقیقات و تناسبات هندسی بر جای مانده به عنوان مرجعی برای تنسبات هندسی مقایسه شده است. در نهایت با هدف تعیین منشا این سیستم تناسبات، نتایج بررسی حاضر با تناسبات خاص موجود در هنرهای تزیینی دوره های تیموری، ایلخانی و سلجوقی که براساس نظریات محققان دارای تناسبات خاص و ویژه هستند، مقایسه شده است. نتیجه بررسی نشان می دهد که در اثر برجسته نقش جهان، طراح از تناسبی خاص، بهره گرفته از نظام طبیعی برای طراحی مجموعه استفاده نموده است. این تناسب ویژه شامل نسبت های مشخص بین بناها و تعیین ابعاد و اجزای فضاها و مهم از همه نسبت بین فضاهای کل و جزء بر مبنای نسبت 2 √ است.

نسبت 2 √، معماری صفوی، معماری هندسی، معماری و ریاضیات، مسجد شاه (عباس) اصفهان