اکرم حقیقت دوست - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابعطبیعی گرگان، گرگان، ایران
سیدمحمد واعظ موسوی - استادیار، گروه جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابعطبیعی گرگان ، گرگان، ایران.

یکی ازمواردی که می تواند باعث تاثیرات زیادی بر جنگل شود مسئله ی نشانه گذاری درختان می باشد. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت درختان نشانه گذاری شده و پیش بینی تاثیر آن بر ساختار توده براساس دستورالعمل های اخیر سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در توده های ممرز- انجیلی جنگل های پایین بند طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا انجام گرفت. بدین منظور کلیه ی درختانی که در پارسل 9 از جنگل مذکور در قالب طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا در سال 1396 به شیوه ی جنگلشناسی گزینشی (تک گزینی) و براساس دستورالعمل های جدید سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نشانه گذاری شده بودند، قبل از قطع مورد بررسی و اندازه گیری قرارگرفتند (مجموعا نود و هشت اصله درخت). مشخصات مورد نظر شامل نوع گونه، قطر برابرسینه، ارتفاع، حجم (با استفاده از جدول حجم دوعامله)، وضعیت پوسیدگی و نیز ایستاده یا افتاده بودن درختان مذکور بررسی و ثبت گردید. به منظور مقایسه میانگین قطری، ارتفاعی و حجمی درختان نشانه گذاری شده با متوسط قطری، ارتفاعی و حجمی درختان توده از آزمون تی مستقل (independent samples t-tests) استفاده شد. به این منظور برای بدست آوردن متوسط قطری و ارتفاعی درختان توده تعداد 16 قطعه نمونه دایره ای هر یک به مساحت 10 آر (1000 مترمربع) بصورت سیستماتیک تصادفی و با ابعاد شبکه 200 × 150 متر در سطح پارسل ترسیم شده و در داخل این قطعات نمونه قطر و ارتفاع کلیه درختان با قطربرابرسینه بیش از 5/12 سانتیمتر بررسی و ثبت گردید. نتایج نشان داد که هم از نظر تعداد و هم از نظر حجم، بیشترین میزان نشانه گذاری مربوط به گونه ی ممرز بوده است در حالی که گونه ی غالب در کل پارسل، گونه ی انجیلی می باشد. این امر نشان می دهد که عملیات نشانه گذاری در جهت تغییر ترکیب گونه ای توده به نفع گونه ی انجیلی عمل نموده است. همچنین بیشتر حجم نشانه گذاری شده جزو چوب های هیزمی و غیرصنعتی بوده است. همچنین در مقایسه میانگین قطری، ارتفاعی و حجمی درختان نشانه گذاری شده با میانگین قطری، ارتفاعی و حجمی درختان توده مشخص شد که از نظر قطر و حجم بین درختان نشانه گذاری شده و کل درختان توده به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد اما از نظر ارتفاع بین درختان نشانه گذاری شده و درختان توده اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در مجموع می توان گفت که اجرای عملیات نشانه گذاری با استفاده از دستورالعمل های اخیر سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور مبنی بر تمرکز نشانه گذاری و برداشت از درختان افتاده و شکسته و پوسیده در درازمدت موجب کاهش مقدار درختان خشکیده یا در حال پوسیدن در اکوسیستم جنگل و آسیب به تنوع زیستی و کاهش توان اکولوژیکی اکوسیستم های جنگلی شمال ایران می شود.

جنگل شناسی، نشانه گذاری، شیوه ی تک گزینی، خشکه دار، آزمون تی.